Versay Barış Antlaşması Nedir? Kısaca Özeti ve Önemli Maddeleri

Versay (Versailles) Barış Antlaşması, Birinci Dünya Savaşı sonucunda 28 Haziran 1919’da, Almanya ve İtilaf Devletleri arasında imzalan Barış Antlaşmasıdır.

 

Paris Barış Konferansı’nda belirlenen Versay Barış Antlaşması şartları, ilk olarak Mayıs ayında Almanya’ya sunulmuştur.

 

Almanlar ilk etapta antlaşma koşullarına itiraz etmişlerse de, İtilaf Devletleri bu itirazları dikkate almamış ve Almanya, 28 Haziran 1919‘da, antlaşmayı imzalamak zorunda kalmıştır.

 

Fransa’nın Paris kentinde bulunan Versay Sarayında imzalanan antlaşma, toplam 440 maddeden oluşmakta ve Avrupa haritasında önemli değişikliklere yol açmaktaydı.

 

Versay Barış Antlaşmasıyla çeşitli siyasi, ekonomik, mali ve askeri yükümlülükler altına giren Almanya’nın toprak kayıpları kısaca şöyle özetlenebilir:

 

• Avrupa’daki topraklarının bir kısmını ve bütün sömürge topraklarını kaybetmiştir.

 

• Eupen, Malmedy ve Moresnet, Belçika’ya; Alsace ve Lorraine ile Saar Bölgesi Fransa verilmiştir.  

 

• Ancak Saar Bölgesinin kesin durumu, 15 yıl sonra düzenlenecek olan plebisitle tayin edilecektir.

 

• Polonya’ya Poznan ile Batı Prusya verilmiş böylelikle Polonya’ya denize çıkış imkânı sağlanmıştır.

 

• Danzig şehri, serbest şehir olarak düzenlenmiş ve MC’nin himayesine bırakılmıştır.

 

• Yukarı Silezya, 1921’de yapılan referandum sonucunda Polonya ile Almanya arasında bölüşülmüştür.

 

• Schleswig’de 1920’de yapılan plebisit sonucunda bölgenin kuzey kısmı Danimarka’ya, güney kısmı Almanya’ya geçmiştir.

 

 

Versay Barış Antlaşmasının siyasi hükümlerini özetleyecek olursak;

 

• Belçika’nın tarafsızlığı kaldırılmıştır.

 

• Ren Nehri’nin doğu ve batı kıyılarında 50 km’lik bir şerit dahilinde Almanya hiçbir askeri tahkimat ve tesisat yapamayacaktır.

 

• Almanya, Milletler Cemiyetinin onayı olmadan Avusturya ile birleşmemeyi taahhüt etmiştir.

 

• Almanya; Avusturya, Çekoslavakya ve Polonya’nın bağımsızlığını tanımıştır.

 

 

Versayın Almanya’nın sömürge topraklarına ilişkin hükümlerine gelecek olursak;

 

• Almanya bütün denizaşırı topraklardan vazgeçmiştir.

 

• Bu topraklarda “Manda Rejimi” adı altında ve Milletler Cemiyeti kontrolünde yeni rejimler kurulmuştur. Bunlardan bazıları, Togo ve Kamerun’da kurulan İngiliz – Fransız Mandası, Ruanda-Urundi’de kurulan Belçika Mandasına, Yeni Gine’nin Almanya’ya ait olan kısmı ile Salomonlar’daki Alman Adalarından kurulan Avustralya Mandalarııdır.

 

• Ayrıca Almanya, İtilaf Devletleri’nin Bulgaristan ve Osmanlı Devleti’nde elde ettikleri hakları da peşinen tanımıştır.

 

 

Versay’ın Alman ordusunun silahsızlanması konusundaki hükümlerine değinecek olursak, Versay Barış Antlaşmasıyla;

 

• Alman Ordusu 100.000 kişiye indirilmiş,

 

• Deniz Kuvvetleri sınırlandırılmış,

 

• Almanya’nın denizaltı ve uçak yapması yasaklanmış,

 

• Bütün gemilerin İtilaf Devletlerine teslim edilmesi kararlaştırılmış ve

 

• Almanya’da mecburi askerlik kaldırılmıştır.

 

 

Son olarak Versay Barış Antlaşmasıyla;

• Almanya’ya tamirat borcu adı altında yüklü bir savaş tazminatı yüklenmiştir.

 

• 1921’de 56 milyar dolar olarak belirlenen bu borçlar, daha sonra 33 milyar dolara indirilmiştir.

 

Versay Barış Antlaşmasıyla Almanya’ya oldukça ağır koşullar dayatılmış olsa da; İtilaf Devletlerinin Versay sonrası oluşan düzeni devam ettirmek için, ne gerekli güçleri ne de aralarında oluşmuş bir uzlaşıları vardı.

 

Nitekim, kısa bir süre içerisinde iktidara faşist lider Adolf Hitler’i getiren ve tekrar silahlanmaya başlayan Almanya, İkinci Dünya Savaşı’nı başlatan ülke oldu.