Coğrafi Keşifler Nedir? Kısaca Sonuçları ve Önemi

Coğrafi Keşifler, özellikle 1400 ile 1600 yılları arasında gerçekleşen ve deniz yoluyla dünyanın bilinmeyen bölgelerini tanıma ve öğrenmeyi amaçlayan keşiflerdir.

Bu keşiflerin en önemli nedeni, dünya ticaretinde özellikle Uzakdoğu’ya ulaşmak açısından oldukça önemli bir yere sahip olan İpek ve Baharat yollarının Osmanlı Devleti’nin egemenliğinde olması ve bu durumun Avrupalıları yeni ticaret yolları aramaya sevk etmesidir.

Sonuçları itibariyle dünya tarihini derinden etkileyen ve günümüz dünyasının şekillenmesinde büyük payı olan Coğrafi keşiflerin en önemlilerini kronolojik olarak inceleyecek olursak;

• Portekizli Bartolomeu Dias, 1487’de Ümit Burnu’nu,
• Cenovalı Kristof Kolomb, 1492’de Amerika’yı,
• Portekizli Vasco de Gama, 1497-99 yılları arasında Afrika ve Hindistan kıyılarını,
• Portekizli Pedro Alvares Cabral, 1500’de Brezilya’yı
• İspanya’lı Francisco Hernández de Córdoba, 1518’de Meksika’yı,
• Portekizli Ferdinand Macellan, 1521’de Filipinler’i,
• Fransalı Jacques Cartier, 1534’te Kanada’yı,
• İspanyalı Diego de Almagro, 1535’de Şili’yi,
• Hollandalı Abel Tasman, 1642’de Yeni Zelanda’yı keşfetmiştir.

Bu keşiflerin önemli sonuçları ise şunlardır:

• Bu keşifler sayesinde denizcilik daha da gelişmiş, keşfedilen yeni bölgelerde bulunan zenginlikler Avrupa’ya taşınmış ve böylece Avrupa, önemli ölçüde zenginleşmiştir.

• Coğrafi Keşifler sayesinde Avrupa kıtasına altın ve gümüş gibi değerli madenler, baharatlar, daha önce bilinmeyen domates, kakao, vanilya ve tütün gibi bitki türleri taşınmaya başlamıştır.

• Bu keşifler, deniz ticaretini yaygınlaştırmış ve ticaretin deniz aşırı bir nitelik kazanmasını sağlayarak daha yaygın bir faaliyet haline gelmesine yol açmıştır. Daha önceki dönemde zenginliğin kaynağı tarım iken, coğrafi keşiflerle birlikte ticaret tarımın yerini almaya başlamıştır. 

• Bu durum, denizaşırı bölgelerde sömürgeler kurulmasına yol açarak denizaşırı imparatorlukların doğmasına neden olmuş, böylece “sömürgecilik dönemi” başlamıştır.

• Sömürge topraklarından zorla koparılan insanlar Avrupa’da köle olarak çalıştırılmıştır. Kölelik uygulaması Avrupa ve özellikle Amerika’da uzun yıllar devam etmiş, bu insanlar eşit yurttaş muamelesi görebilmek için büyük mücadeleler vermiştir.

• Coğrafi Keşifler merkantilist bir ekonomi anlayışının ortaya çıkmasına yol açmış ve böylece ileride ortaya çıkacak kapitalist ve emperyalist bir ekonomik sisteme zemin hazırlamıştır.

• Coğrafi Keşifler sonucunda özellikle İspanya, Portekiz, İngiltere ve Hollanda olmak üzere Avrupa ülkeleri hızla zenginlemiş, gelişme ve ilerleme doğudan batıya kaymıştır.

• Bu keşifler sadece zenginliğin ya da ekonominin değil; bilginin, bilimin, kültürün ve teknolojinin de gelişmesine yol açarak dünya tarihini büyük ölçüde etkilemiştir. Avrupa bu keşifler sayesinde daha önce içine girmiş olduğu Rönesans dönemini daha ileriye taşımış ve modernizme ve aydınlanmaya doğru ilerlemiştir.

• Son olarak Coğrafi Keşifler, Batı Avrupa’da her ne kadar aydınlanma ve modernizmin yükselmesine yani dinin eski gücünü yitirmesine yol açmışlarsa da, yeni keşfedilen topraklarda Hristiyanlığın yayılmasını sağlamışlardır. Çünkü keşifler boyunca, gezginlere Hristiyan misyonerlerde eşlik etmiş ve keşfedilen yerlerde yaşayan yerli insanlara Hristiyanlığı tebliğ etmiştir. Böylece Coğrafi Keşifler, Hristiyanlığın dünyadaki en yaygın din olmasını sağlamıştır.

Özetle;

Batı uygarlığının gelişmesinden oldukça önemli bir rol oynayan “Coğrafi Keşifler” Avrupa kıtasını dünya ekonomisinin merkezine taşımıştır.

Çünkü Coğrafi Keşifler öncesinde Avrupa ekonomisi, gerek Çin ve Hindistan gibi gelişmiş ekonomilerle gerekse de burada üretilen malların Avrupa’ya taşındığı İpek ve Baharat yolları üzerinde bulunan İslam topraklarıyla karşılaştırıldığında, oldukça geri bir ekonomik yapıya sahiptir.

Coğrafi Keşifler işte bu durumun tersine dönmesine sebep olmuş, Coğrafi Keşifler sayesinde Avrupa, İslam topraklarının aracılığı olmaksızın Hindistan ve Çin gibi ülkelerle doğrudan bağlantı kurmayı başarmıştır. 

Ancak Coğrafi Keşiflerin en önemli sonucu hiç şüphe yok ki, Amerika kıtasının keşfidir. Çünkü Amerika kıtasının keşfiyle birlikte, bu kıtanın el değmemiş doğal kaynakları Avrupa’nın ekonomik gelişimine büyük bir fayda sağlamıştır.