İngiliz Muhipleri Cemiyeti (İngiliz Dostları Derneği), 20 Mayıs 1919’da kurulan Milli Mücadele Karşıtı cemiyettir.
Başkent İstanbul’daki resmi çevrelerden, bilhassa Vahdettin ve Damat Ferit Paşa’dan önemli bir destek görmüştür.
Rahip Frew ve Sait Molla Cemiyetin en etkili isimleriydi.
Cemiyetin özellikle Hürriyet ve itilaf Fırkası ve Kürt Teali Cemiyeti ile yakın ilişkileri olmuştur.
Amacını ulusal varlığı ve toprak bütünlüğünü sağlamak olarak açıklayan Cemiyete göre, bu amacı sağlamak için İngiliz desteğinin sağlamaktan başka çıkar yol yoktu.
Cemiyete göre, yüzyıllardır süren Osmanlı-İngiliz dostluğunu sürdürmek ve güçlendirmek İslamiyet’in yararınadır. Nitekim milyonlarca Müslüman İngiliz İmparatorluğunun egemenliği altında yaşamaktadır.
İttihat ve Terakki Partisi‘nin Birinci Dünya Savaşı’nda Almanya ile ittifak yapması, Osmanlı Devleti ve İngilizler arasındaki ilişkilerini zedelemiştir.
Cemiyet, bu nedenle İngiltere’nin dostluğunu yeniden kazanmak için çalışacak ve böylece Osmanlı’nın varlığını koruyacaktır.
Bu amaçlardan da anlaşılacağı üzere İngiliz manda ve himayesini savunan İngiliz Muhipleri Cemiyeti, kurtuluş savaşı karşıtı ve dolayısıyla zararlı bir cemiyet olarak;
- Basın yoluyla İngiltere yanlısı kamuoyu oluşturmak,
- İşgalcilere İstanbul’da her konuda yardımcı olmak,
- Mustafa Kemal başta olmak üzere, bağımsızlık için mücadele edenleri halkın gözünden düşürmek gibi amaçlar doğrultusunda yoğun bir faaliyet göstermiştir.
Ayrıca İngiliz mandası için halktan imza da toplayan cemiyet, özellikle Rahip Frew ve Sait Molla’nın ortaklığında ayaklanmalar teşvik etmiştir.
İngiliz Muhipler Cemiyeti’nin İstanbul Basınında da önemli temsilcileri yer almıştır.
Yeni İstanbul gazetesinde Sait Molla, Peyam’da Ali Kemal, Alemdar’da Refi Cevat Ulunay bunların en önemlileridir.
İngiliz Muhipleri Cemiyeti, Anadolu’da da örgütlenmeye çalışmış, ancak Millici hareketin ve Mustafa Kemal Paşa’nın Anadolu’daki etkinliği nedeniyle bunda başarılı olamamış ve Anadolu’daki şubelerini kapatmak zorunda kalmıştır.
İstanbul’da ise varlığını Kurtuluş Savaşı sonuna kadar sürdüren Cemiyetin önde gelen mensupları, zaferin ardından 150’likler listesine alınarak ülkeden sürgün edilmiştir.
Milli Mücadeleye faydalı ve zararlı faaliyetler yürüten diğer cemiyetler hakkında kısa bir bilgi için şu yazıyı okuyabilirsiniz:
Milli Mücadeleye Yararlı ve Zararlı Cemiyetler Hangileridir?