Sadabat Paktı Nedir?

1935 yılında İtalya’nın Habeşistan’ı işgal etmesi ve Almanya’nın Versay Antlaşma‘nı sık sık ihlal etmeye başlaması dünyanın yeni bir savaşı hızla gitmekte olduğunu gösteren önemli gelişmelerdi.

 

Bu gelişmeler karşısında, Türkiye ve bazı Ortadoğu ülkeleri içine düştükleri güvenlik kaygısıyla işbirliği arayışına yönelmişlerdir.

 

Bu arayışın bir sonucu olarak bir araya gelen Türkiye, İran, Afganistan ve Irak, 8 Temmuz 1937’de İran’ın başkenti Tahran’da Sadabat Sarayı‘nda beş yıllık bir süre için geçerli olacak olan Sadabat Paktını imzalamışlardı.

 

Bölge ülkelerinin böylesi bir paktta birleşmeleri bölgenin güvenlik ve istikrara katkıda bulunacağı gibi, özellikle İtalya üzerinde caydırıcı bir etki doğuracaktı.

 

Sadabat Paktı olarak adlandırılan bu “Saldırmazlık Antlaşması” na göre bu pakta üye olan devletler:

  • Kendi aralarında dostluk ilişkilerini devam ettirmek,
  • Milletler Cemiyeti’nin oluşturduğu barış ortamına bağlı kalmak,
  • Birbirlerinin iç işlerine karışmamak,
  • Ortak çıkarları ilgilendiren konularda birbirleri ile temas etmek ve
  • Saldırı amaçlı hiçbir siyasal birlikteliğe girmemek gibi konularda anlaşmaya varmışlardır.

 

Böylece Türkiye yaklaşan İkinci Dünya Savaşı öncesinde Batıda Balkan Antantı ile kurmuş olduğu güvenlik sisteminin aynısını Sadabat Paktı ile Doğuda da kurmuştur. Böylece Doğu ve Batı sınırlarını güvence altına almıştır.

 

Beş yıllık bir süre için imzalanan Sadabat Paktı, bu sürenin sonunda feshedilmediği takdirde beşer yıllık devreler halinde kendiliğinden uzamış sayılacaktı. Sadabat Paktı taraflardan hiçbiri tarafından feshedilmedi, ancak İkinci Dünya Savaşı sonrasında etkinliğini kaybetti.

Görüş ve Önerileriniz İçin