Maraş Katliamı, Kahramanmaraş’ta 22-26 Aralık 1978 tarihlerinde meydana gelen şiddet olaylarına verilen isimdir. 12 Eylül 1980 Askeri Darbesine giden sürecin en önemli olaylarından biri sayılır.
Olaylar sonucunda 100’den fazla kişi ölmüş, 150’den fazla kişi yaralanmıştır.
Alevi-Sünni ayrılığının körüklenmesi sonucunda ortaya çıkan bu olaylara yaşamını kaybedenlerin çoğu Alevi’dir.
Olayın sanıklarının yargılanması ve davanın sonuçlanması uzun yıllar sürmüştür.
Maraş katliamı denilen olay, 19 Aralık 1978 gecesi bir sinemanın bombalanmasıyla başladı.
Sinemada o sırada oynayan film, Cüneyt Arkın’ın başrolünde oynadığı “Güneş Ne Zaman Doğacak” isimli milliyetçi mesajlar içeren bir filmdi. Dolayısıyla salondaki izleyiciler sağ görüşlülerden oluşmaktaydı.
Bombalama sonucunda Sinemada biri ağır 7 kişi yaralandı. Ardından “Alevi komünistler sinemaya bomba attı” söylentisi şehirde hızla yayılmaya başladı.
Kısa sürede toplanan kalabalık, CHP İl Merkezi’ni, TÖB-DER binasını ve PTT’yi taşlayarak
camları kırdı.
Ayrıca kentteki sağcı güçlerin sinemaya bomba atılmasından sorumlu tuttuğu iki TÖB-DER üyesi öğretmen 21 Aralık gecesi evlerine giderken vuruldu.
Vurulan öğretmenlerden Hacı Çolak olay yerinde ölürken, Mustafa Yüzbaşıoğlu ağır yaralı olarak kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti.
Ertesi gün öğretmenlerin cenaze töreni için 4-5 bin kişilik solcu grup cami önüne geldiğinde karşılarında 8-10 bin kişilik bir toplulukla karşılaştılar.
“Komünistlerin ve Alevilerin bu camide namazları kılınamaz” diyen kalabalık taşlar ve sopalarla cenaze alayına saldırdı.
Çıkan çatışmadan sonra bir açıklama yapan vali, olaylarda biri taşla diğeri tabanca mermisiyle olmak üzere iki kişinin öldüğünü, 39 kişinin yaralandığını belirtti. Ayrıca çoğu solculara ve Alevilere ait 300 işyerinin de tahrip edildiğini bildirdi.
Bu olayları izleyen 23 Aralık sabahı “Müslüman Türkiye”, “Ordu millet el ele “ diye bağırarak yürüyüşe geçen kalabalık gruplar kentte gerginliği iyice arttırdı.
Bu gruplar, aralarında CHP, TİP, TSİP, Töb-Der, Pol-Der de olmak üzere Alevilere ve solculara ait birçok binayla işyerini ateşe verdiler. Öğleden sonra bütün kente yayılan saldırganlar, Alevi mahallelerine yöneldiler ve ciddi katliamlara giriştiler.
Bunun üzerine askeri jetler kent üzerinde uyarı uçuşları yaptı, Kayseri’den Kahramanmaraş’a bazı askeri birlikler sevk edildi.
Ancak bu olayları yatıştırmaya yetmedi.
Olayların büyümesi üzerine Vali Konağı’nı terk eden vali, ailesiyle birlikte valilik binasına sığındı.
Sokağa çıkma yasağına karşın saldırılar 24 Aralık’ta da devam etti ve tam bir katliam halini aldı.
Katliam çeşitli mahallelerde sürerken yaklaşık 3 bin kişi vilayet binasına ve askeri birliklere sığındı. Komşu illerden gönderilen askeri birlikler kentin kilit noktalarını tutmaya başlarken birçok bakan Ankara’dan Kahramanmaraş’a geldi.
25 Aralık’ta Bolu, Nevşehir ve Diyarbakır’dan gelen birliklerin de katılımıyla alınan askeri önlemler saldırganların hızını kesti. Askerlerin ev ev gezerek yaptığı operasyon sırasında uzun namlulu otomatik silahlar ele geçirildi.
Saldırıya uğrayan mahallelerde mahsur kalanlar askerler tarafından kurtarıldı.
26 Aralık’ta olaylar tamamen kontrol altına alındı.
Devam eden yangınlar Adana ve Antakya’dan gelen itfaiye ekiplerince söndürüldü.
Alevi mahallelerine saldırıların başladığı 23 Aralık’ta 31 olan ölü sayısının 29 Aralık’ta 105’e ulaştığı açıklandı.
Olaylara tanık olanlar resmi açıklamaların gerçekçi olmadığını, katliamda çok daha fazla insanın öldürüldüğünü ileri sürdüler.
150’den fazla insanın yaralandığı olaylar boyunca 210 ev ve 70 işyeri yakılıp yıkıldı.
Olaylar sırasında gözaltına alınanlardan 75’i tutuklandı.
Birçok Alevi aile olaylardan sonra, Kahramanmaraş’ı terk ederek başta Mersin olmak üzere başka kentlere göç etti.
Meclis, hükümetin önerisi üzerine 13 ilde sıkıyönetim uygulanmasını kabul etti. Bu iller: İstanbul, Ankara, Erzincan, Sivas, Erzurum, Kars, Bingöl, Elazığ, Malatya, Adana, Gaziantep, Urfa ve Kahramanmaraş’tı.
Ayrıca 6 sıkıyönetim mahkemesi kuruldu.
Kahramanmaraş olaylarına ismi karışan sanıklar, sıkıyönetim mahkemelerinde uzun yıllar yargılandı.
Maraş Katliamı, Türkiye tarihinde mezhepsel temelde ortaya çıkan şiddet olaylarının önemli bir örneğidir. Diğer önemli örnekler Sivas ve Çorum‘da yaşanmıştır.