Cumhuriyet sonrası Türk edebiyatının önemli isimlerinden olan Sabahattin Ali, Kuyucaklı Yusuf adlı romanını 1937 yılında yayımlamıştır. Kuyucaklı Yusuf, Sabahattin Ali’nin ilk romanı olmasıyla da önemli bir yere sahiptir.
Sabahattin Ali, Cumhuriyetin ilk yıllarındaki pek çok edebiyatçı gibi gerçekçiliğe ve günlük hayata yönelmiş bir yazarımızdır. Sabahattin Ali, gözleme dayalı ve konusunu toplumsal çarpıklıklardan alan öykülerinde genel olarak Anadolu’nun ezilen insanlarının açılarını işlemeyi tercih etmiştir. Bu anlamda Kuyucaklı Yusuf adlı roman, gerçekçiliğe yönelen Türk edebiyatında önemli bir yer tutar.
Kuyucaklı Yusuf adlı roman zaman olarak, 1908-1915 yılları arasındaki bir zaman dilimini kapsar. Bu zaman dilimi Osmanlı İmparatorluğu’nun parçalanma sürecidir. Dolayısıyla savaşların toplumsal yaşamı derinden etkilediği bir dönemdir.
Kuyucaklı Yusuf adlı romana mekan olarak tercih edilen yer ise Edremit ve civarıdır. Bu zaman dilimi ve coğrafya içerisinde Sabahattin Ali’nin amacı insanı bir toplumsal ilişkiler bütünü içinde betimlemektir. Meşrutiyetin ilanı, Balkan Savaşları ve Birinci Dünya Savaşı öncesinde ilan edilen seferberlik gibi dönemin tarihsel ve toplumsal olayları kasabanın yaşama biçimine yansıdığı ve bu yaşama biçimini etkilediği ölçüde romanda yer bulur.
Romanın temel karakterleri ise, Kuyucaklı Yusuf, Kaymakam Selahattin Bey ve onun karısı Şahinde Hanım’dır. Bu karakterler belli toplumsal ortamların ürünleri olmakla birlikte kendilerine özgü tiplerdir. Zira Sabahattin Ali, bu karakterlerin iç dünyaları ve davranış biçimleri üzerinden onları bireyleştirir.
Romanda Selahattin Bey’in dramı, yaptığı bürokratik iş nedeniyle insani özelliklerinin silinmesi, kişiliksizleşmesi ve bir adeta bir çarkın dişlisi durumuna gelmesidir. Selahattin Bey, çevreye uymak ve yaşamını olduğu gibi kabul etmek durumundadır. Bu durum Selahattin Bey’de hayata dair hiçbir şeyi değiştiremeyeceği yargısının oluşmasına yol açar.
Nasıl ki çevreye uymak Selahattin Bey’in dramıdır; çevreye uymamak da Kuyucaklı Yusuf’un dramı olacaktır. Yusuf’un çevreyle olan uyumsuzluğu başlangıçta onun yaradılışından kaynaklanıyor gibidir. Kuyucaklı Yusuf’un içine dönük kişiliği bu izlenimi yaratır. Ancak onun olaylar karşısındaki davranışları ve içinde bulunduğu yaşamı yorumlayış biçimi ortaya çıktıkça, yazar tarafından ortaya serildikçe, bu uyumsuzluğun aslında insanın özüne aykırı olan ve onu yozlaştıran yaşam biçimiyle çatışmaktan kaynaklandığı anlaşılır.
Kuyucaklı Yusuf adlı roman üzerin “ekşi sözlükte” yapılan yorumlara ulaşmak için:
https://eksisozluk.com/kuyucakli-yusuf–189541
Kuyucaklı Yusuf adlı roman üzerin “100kitap” sitesinde yapılan yorumlara ulaşmak için:
https://1000kitap.com/kitap/kuyucakli-yusuf–543
Kuyucaklı Yusuf adlı roman üzerine “goodreads” sitesinde yapılan yorumlara ulaşmak için:
https://www.goodreads.com/book/show/1844941.Kuyucakl_Yusuf