Homo sapiens son insan türü, yani modern insandır.
Dolayısıyla bugün dünya üzerinde yaşayan tüm insanlar bu türün üyesidir ve birer Homo Sapiens’tir. Bu nedenle kökeni en çok merak edilen ve en çok tartışılan insan türü Homo Sapiens’tir.
Homo sapiensleri diğer türlerden ayıran anatomik özellikler şunlardır:
- Geniş ve dik bir alın yapısı,
- Yüzde kaşların bulunduğu kısmın çıkık olmaması,
- Yüzün fırlak değil yassı olması,
- Alt çenenin ön kısmında ileri doğru bir çıkıntının bulunması ve dişlerinin küçük olması.
Beyin hacimleri ortalama 1350 cm3 olan Homo sapienslerin boyları uzundur. Vücut yapıları narin, beden yapıları ise sıcak iklimde yaşamaya uygundur.
Homo sapiens toplulukları sadece Afrika, Asya ve Avrupa’ya değil Avustralya ve Amerika kıtalarına kadar yayılmışlardır.
Homo sapiensler yaklaşık 50-60 bin yıl önce Avustralya kıtasına göç etmişlerdir. Homo sapienslerin Amerika kıtasına ulaşmaları ise büyük olasılıkla 20 bin ilâ 15 bin yıl öncesinde gerçekleşmiştir.
Homo sapienslerin Asya’nın kuzeyinden Amerika’nın kuzeyine olan göçlerinin Sibirya ile Alaska arasındaki Bering Boğazı’nı aşarak gerçekleştiğini gösteren kanıtlar bulunmaktadır. O dönemde deniz seviyesinin düşük olması bu geçişi kolaylaştırmıştır.
Homo sapiensin kökenini açıklayan iki ayrı model vardır. Bunlar;
Afrika’dan çıkış modeline göre Homo sapiensler, yaklaşık 200 ilâ 150 bin yıl önce Afrika’da ortaya çıkmış ve daha sonra Afrika dışına yayılmışlardır.
Farklı çevresel koşullara gerek anatomik gerekse kültürel özellikleri sayesinde daha iyi uyum sağlayabilen Homo Sapiensler zamanla Homo neanderthalensislerin yerini almışlardır. Bu modeli en çok savunan isim Britanyalı Antropolog Chris Stringer’dir.
Çok merkezli evrim modeli ise Homo sapienslerin kökenini çok daha eskiye, yaklaşık 2 milyon yıl öncesine dayandırmaktadır. 2 milyon yıl önce ortaya çıkan Homo erectuslar; Afrika, Asya ve Avrupa’ya yayılmışlar ve bulundukları bölgelerde yani birçok merkezde bölgesel evrimler geçirmişlerdir.
Neandertaller ve Homo sapiensler işte bu sürecin sonunda evrimleşmiş insan türleridir.
Bu modele göre bu insan grupları arasındaki bağ, hiçbir zaman tam olarak kopmamış, yani bunlar arasındaki gen alışverişi her zaman devam etmiştir. Çok merkezli evrim modelini en çok savunan isim ise Milford Wolpoff‘dur.