Dünyanın Oluşumu
Evrenin yaşının 15 milyar yıl olduğu tahmin edilmektedir. 12 milyar yıl önce galaksiler, 5 milyar yıl önce ise Güneş sistemimiz Samanyolu galaksisinde oluşmuştur. Dünya, güneş sistemimizin oluşmasından 500 milyon yıl sonra, 4.5 milyar yıl önce gaz ve toz bulutlarından meydana gelmiştir.
Dünya üzerinde tek hücreli canlılar yaklaşık 3.6 milyar yıl önce, çok hücreli canlılar ise 1.7 milyar yıl önce ortaya çıkmıştır. Günümüzden yaklaşık 570 milyon yıl önce Birinci Zaman (Paleozoyik)’da bitkiler ve hayvanlar görülürler. İkinci Zaman’da (Mezozoyik), günümüzden 230 milyon yıl önce dinozorlar, 220 milyon yıl önce de memeliler görülmeye başlar. Bu dönemin sonlarında yaklaşık 65 milyon yıl önce dinozorların soyu tükenmiştir. Dördüncü Zaman Pleistosen ve Holosen olmak üzere iki evrelidir.
Günümüzden 2 milyon yıl kadar önce başlayan Pleistosen dönem 10 bin yıl öncesine kadar devam eder ve Paleolitik (Eski Taş) Çağ bu dönemde yaşanmıştır. Holosen dönem ise günümüzden 10 bin yıl önce başlar ve günümüzde hala devam etmektedir. İnsanların taş aletler yapmalarıyla günümüzden 2.5 milyon yıl önce Paleolitik Çağ başlar. Paleolitik Çağ’da insanlar avcılık ve toplayıcılık yapmışlar, av hayvanlarının peşinde göçebe bir yaşam sürmüşler, mağaralar ve kaya altı sığınakları gibi yerleşmelerde geçici sürelerle barınmışlardır. Dönemin sonlarına doğru, mağara duvarlarına yapılan resimler ve küçük heykelcikler görülmeye başlar.
İlk İnsan Türleri
Bütün insan türleri Paleolitik Çağ’da görülmüştür. Paleolitik Çağ Alt, Orta ve Üst olmak üzere üç evrelidir. Alt Paleolitik Çağ’da (G.Ö. 2.500.000-200.000) homo habilis, homo rudolfensis, homo erectus, homo ergaster ve homo heidelbergensis; Orta Paleolitik Çağ’da (G.Ö. 200.000-40.000) homo neanderthalensis ve homo sapiens; Üst Paleolitik Çağ’da (G.Ö. 40.000-12.000) da homo sapiens türü insanlar görülmüşlerdir.
Homo habilis, günümüzden 2.5 milyon yıl-1.5 milyon yıl önce Güney ve Doğu Afrika’da yaşamış insan türüdür. Ortalama 1.3 m. boyundadırlar ve beyin hacimleri 590-650 cm3 civarındadır. Homo habilisin kelime anlamı becerikli insandır. 2.5 milyon yıl önce ilk taş aleti yaptıkları için ilk insan türü olarak kabul edilir. Çakıl yaşlarının yontulmasıyla oluşturulmuş olan ilk taş aletler (Oldowan Teknolojisi) Afrika’da Tanzanya, Etiyopya ve Malawi’de bulunmuştur.
Homo habilislere benzeyen ancak daha büyük beyine ve dişlere sahip olan homo rudolfensisler, 2.5 milyon yıl – 1.8 milyon yıl önce görülen bir başka insan türüdür.
Homo erectuslar, günümüzden 1.9 milyon yıl – 100 bin yıl öncesine kadar yaşayan bir insan türüdür. Boyları ortalama 1.60-1.70m., beyin hacimleri 950-1100 cm3 civarındadır. Bu tür, fosilleri Afrika dışında bulunan ilk insan türüdür. Afrika’da evrimleştikten sonra Asya ve Avrupa’ya yayıldıkları kabul edilir. 1.9 milyon yıl-1.6 milyon yıl öncesine tarihlenen homo erectus fosilleri bazı araştırmacılar tarafından ayrı bir tür olarak kabul edilmekte ve homo ergaster olarak adlandırılmaktadır. Homo erectuslar iki ucu işlenmiş damla biçimindeki el baltaları (Acheulean-Aşölyen Teknolojisi) yapmışlar, grup halinde örgütlü bir biçimde avlanmışlar ve ateşi ilk defa 1.5 milyon yıl önce Afrika’da bilinçli olarak kullanmışlardır. Konuşabilen ilk insanın da homo erectuslar oldukları düşünülmektedir.
Homo heidelbergensisler, günümüzden 500 bin -200 bin yıl önce Avrupa, Asya ve Afrika’da yaşamış bir insan türüdür. Avrupa’da yaşayanların daha sonra ortaya çıkacak olan homo neandertalensislerin ataları oldukları kabul edilmektedir.
Homo neandertalensis (neanderthal insan), günümüzden 200.000-30.000 yıl öncesinde Avrupa, Yakın Doğu ve Orta Asya’da yaşamıştır. Soğuk iklime dayanıklı bir vücut yapısına sahiptir ve boyu ortalama 1.55-1.60 m’dir. Beyin hacimleri modern insanınki (1350 cm3) kadar büyüktür. Bu dönemde yonga taş aletler (Mousterian-Musteriyen Teknolojisi) kullanılmıştır. Ölü gömme ilk defa Neanderthal İnsan ile başlar. Neanderthaller ölülerini anne karnındaki cenin pozisyonunda (hoker pozisyonu) gömmüşler, ölünün yanına bugün şifalı bitkiler olarak bilinen çiçekli bitkiler koymuşlardır. Neandertallerin soyu günümüzden 30.000 yıl önce tükenmiştir.
Homo sapiens türü insan, günümüz insanı yani modern insandır. Bu insan türü günümüzden 130.000 yıl önce Afrika’da, 90.000 yıl önce Ortadoğu’da, 40.000 yıl önce de Avrupa’da yaşamaya başlamıştır. 50.000-60.000 yıl önce Avustralya ve 15.000- 20.000 yıl önce Amerika kıtalarına kadar yayılmıştır. Homo sapienslerin boyları uzun vücut yapıları sıcak iklimde yaşamaya uygun şekilde narindir. Beyin hacimleri ortalama 1350 cm3’tür. Günümüzden 35.000 yıl önce Avrupa’da, Afrika’da ve Avustralya’da bu insan türü tarafından yapılmış ilk sanatsal ürünler ortaya çıkmıştır. Mağara duvarlarına yapılan resimler ile taş, kil, fildişinden yapılmış kadın heykelcikleri (Venüs heykelcikleri) ilk sanat ürünleridir.