Hasan Âli Yücel Kimdir? Hayatı ve Fikirleri

Bu yazımızda Hasan Âli Yücel’in hayatı ve fikirleri hakkında kısaca bilgi vermeye çalışacağız. Hasan Âli Yücel, 1877’de İstanbul’da doğdu. Felsefe öğrenimi gördü.

 

Kuleli, İstanbul ve Galatasaray liselerinde edebiyat ve felsefe öğretmenliği yaptı. 1927’de Milli Eğitim Bakanlığı müffettişliği; 1933-35 yılları arasında Ortaöğretim Genel Müdürlüğü görevlerini yaptı. Hasan Âli Yücel 1935 yılında İzmir milletvekili seçilerek siyasete atıldı. 1938’de ise Milli Eğitim Bakanı oldu ve 1946 yılına kadar bu görevini sürdürdü.

 

Ünlü tarihçi Sina Akşin’in tabiriyle “Hasan Âli Yücel Türk Rönesans’ı” diye bir şey varsa, bunun kilit adamlarından biri” dir. Çünkü Hasan Âli Yücel;

 

  •  Milli Eğitim Bakanlığı sırasında Köy Enstitüleri‘nin kurulmasında önemli bir rol almış,
  •  Tercüme Bürosunu kurarak Batı Klasiklerinin Türkçeye kazandırılmasını sağlamış ve
  •  1940’ta İslam 1943’te ise daha sonra Türk adını alacak olan İnönü Ansiklopedilerini başlatmıştır.

 

Birçoğu Cumhuriyet Gazetesi’nde çıkan pek çok makale ve deneme yazan Hasan Âli Yücel, bir yandan Atatürkçülüğü ve Köy Enstitülerini savunurken; öbür yandan dine ve Mevleviliğe olan bağlılığını duyurmaktan da çekinmemiştir.

 

Hasan Âli Yücel’e göre Atatürk, hürriyetsizlik nizamını yıkmıştır. Devrimler de birer baskının kaldırılması hareketidir. Atatürk hiçbir zaman tek adam olmamış, her istediğini de yapamamıştır. Yapacaklarını önceden konuşup danışmış; hiçbir zaman yok olmayan, fakat türlü şekillerde tezahür eden Meclis içi ve dışı siyasi muhalefeti dikkate almıştı.

 

Çok yönlü bir kişiliğe sahip olan Yücel, bir çeşit doğu-batı birleşimini temsil eder. Örneğin çağdaş İnönü Ansiklopedisi’ni başlatırken; diğer taraftan da özgün katkılarla zenginleştirilen İslam Ansiklopedisini çevirtmeyi ihmal etmemiş; yine bazı liselerde eski Yunanca ve Latince öğreten klasik şubeler açarken; Klasik Doğu Dilleri şubesi açmayı da ihmal etmemiştir. Hasan Âli Yücel, dindar ve mutasavvıf kişiliğinin yanında devrimciliğinden de asla ödün vermemiştir.

 

1950 yılında genel seçimlerinde milletvekili seçilemeyen Hasan Âli Yücel, 1955-1960 yılları arasında İş Bankası Kültür Yayınları’nı yönetmiştir. 1958’de UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Genel Kurulu üyeliğine getirilen Hasan Âli Yücel, 1960’daki askeri müdahale sonrası demokratik düzene tekrar geçilmesi amacıyla kurulan Kurucu Meclis’in üyelerinden oldu.

 

Bütün bunların yanı sıra başta şiir olmak üzere edebiyatın pek çok dalında da yapıtlar veren Hasan Âli Yücel, 26 Şubat 1961’de İstanbul’da vefat etmiştir.

Görüş ve Önerileriniz İçin