Güneş Motel Olayı, 1977’de, iktidardaki Adalet Partisi’nden istifa eden 11 milletvekilinin Ecevit liderliğindeki CHP’ye geçmesi olayıdır.
Milletvekilleriyle CHP’ye geçiş konusunda yapılan görüşmeler, İstanbul Florya’daki Güneş Motel’de gerçekleştiği için, olay siyasal tarihimize bu şekilde geçmiştir.
Güneş Motel olayı sonrasında, 31 Aralık 1977‘de yapılan gensoru oylamasıyla, Süleyman liderliğindeki II. Milliyetçi Cephe Hükümeti Meclis’ten güvenoyu alamayarak düşürülmüştür.
Böylece “Güneş Motel Olayı”, Türkiye tarihinde ilk defa bir hükümetin gensoru ile düşürülmesine yol açmıştır.
AP’den istifa eden isimlerin tamamına yakını, Ecevit liderliğinde kurulan yeni hükümette bakanlık koltuğuna oturmuş; bu nedenle bu hükümet de “Güneş Motel Hükümeti” olarak anılır olmuştur.
Peki “Güneş Motel Olayı” na giden süreçte neler yaşanmıştır? Şimdi kısaca bu süreci inceleyelim.
1977 yılı, Türk siyasî hayatı açısından derin bir istikrarsızlıkla başladı.
Ülkede anarşi ve terör hızla tırmanırken, sağ-sol çatışmaları can almaya devam etmekteydi.
Ayrıca yıllardır ekonomik krizlerle uğraşmakta olan Türkiye, krizden çıkış yolunu bir türlü bulamıyordu.
Böyle bir ortamda gerçekleşen, 5 Haziran 1977 Genel Seçimleri; CHP’nin 213, Adalet Partisinin ise 189 milletvekili çıkarmasıyla sonuçlanmıştı.
Bu sonuçlar, her iki partinin de tek başına bir hükümet kurmak için yeterli sayıya ulaşamadıklarını göstermekteydi.
Çünkü bu dönemde Türkiye Büyük Millet Meclisi, 450 milletvekili oluşmakta ve hükümetin güvenoyu alabilmesi için ise 226 oy alması gerekiyordu.
Bu da ancak dönemin küçük sağ partileri olan MHP ve MSP’yle ittifak kurmakla mümkündü.
Buna rağmen CHP lideri Ecevit, bir azınlık hükümeti kurma girişiminde bulunsa da, bu girişim başarısızlıkla sonuçlandı.
Bunun üzerinde Adalet Partisi; Milliyetçi Hareket Partisi ve Milli Selamet Partisi ile bir ittifaka giderek yeni hükümeti kurdu.
Böylece Türk Siyasal Hayatında “II. Milliyetçi Cephe Dönemi” olarak adlandırılan dönem başlamış oldu.
Yeni hükümet, “Ekonomi ve İstikrar Programı” adında bir program uygulamaya soktu.
Programda, bütçe açıklarının kapatılması, gümrüklerin kontrolü, mal ve hizmetlerin disiplin altına alınması gibi konular, öncelikli icraatlar olarak seçilmişti.
Ancak bu program, Türkiye ekonomisinde artık bir kangren haline gelmiş olan sorunları çözmeye yetmiyordu.
Ayrıca şiddet olayları artarak devam ediyor, Türkiye yeni bir kaosa doğru sürükleniyordu.
Güç bela kurulabilen hükümetin, Meclis’te güçlü bir çoğunluğa sahip olmaması da krizin bir diğer yönüydü.
Başbakan Demirel, muhalefetin sert eleştirileri karşısında, “Bulun 226’yı devirin hükümeti” karşılığını veriyordu.
Buna karşın, CHP 11 Aralık tarihinde yapılan yerel seçimleri kazanmış ve bu durum Bülent Ecevit’i hükümeti devirmek konusunda iyice cesaretlendirmişti.
Tam da bu sırada, AP’li 11 milletvekilinin partiden istifa etmesi, hükümetin meclis’teki sayısal üstünlüğünü kaybetmesi anlamına geliyordu.
Elazığ Bağımsız Milletvekili Ali Rıza Septioğlu’nun da katılmasıyla mecliste bağımsız hareket edenlerin sayısı 12’ye çıkmıştı.
Bülent Ecevit bu on iki isme, birlikte hareket etmek için haber gönderdi. Ecevit, yeni hükümeti rahatlıkla kurabilmek için bağımsızların CHP’ye katılımını sağlamak istiyordu.
Bu çerçevede, 12 bağımsız milletvekili ile İstanbul’da belediyeye ait Güneş Motel’de görüşmelere başlandı.
Ecevit bu isimleri partiye katmak için, hepsine bakanlık teklif etti.
Bakanlık teklifini reddeden, sadece Konya Milletvekili Oğuz Atalay’dı.
Dolayısıyla “Güneş Motel” deki pazarlıklar başarıyla sonuçlanmıştı.
Nihayet 31 Aralık 1977’de Türkiye Büyük Millet Meclisi hükümet için verilen gensoruyu oyladı.
On iki kişiden biri olan Cemalettin İnkaya son anda Meclis’e gelmekten vazgeçti.
Ama hükümeti düşürmek için yeterli sayı toplanmıştı.
Böylece Türk siyasal hayatında, bir hükümet ilk kez olarak gensoru ile düşürülmüş oldu.
2 Ocak 1978’de Bülent Ecevit hükümeti (42. Türkiye Hükümeti) kuruldu.
Yeni kabinede, Güneş Motel pazarlıklarına katılan 12 milletvekilinden onu bakanlık koltuğuna oturmuştu.
Ne var ki Güneş Motel pazarlıkları, Türk siyasetine istikrar getirmek yerine, siyaseti daha da içinden çıkılmaz bir hale getirdi. Kurulan hükümet sadece iki yıl dayanabilecekti.
“Güneş Motel”, 12 Eylül darbesine giden yolda önemli bir kilometre taşı olarak tarihe geçti. Nitekim Ecevit’te yıllar sonra yaptığı açıklamada bu olay için “en büyük siyasi hatamdı” ifadesini kullanacaktı.