Epistemoloji (Bilgi Felsefesi) Nedir? Konusu ve Problemleri

 

Epistemoloji en kısa ifadesiyle bilgi üzerine düşünmek yani bilgi üzerine felsefe yapmaktır. Bu nedenle Türkçede “bilgi felsefesi” olarak adlandırılır.

 

Epistemolojinin yani bilgi felsefesinin dört temel problemi vardır:

 

– Bu problemlerden ilki, bilginin imkanı ve imkansızlığına ilişkin problemdir. Bu problem, insanın kendi bilme yetilerini, duyularının ona dünyayı doğru bir şekilde yansıtıp yansıtmadığını sorgulamasıyla ortaya çıkmıştır.

 

 

– Epistemolojinin ikinci problemi ise bilginin araçları problemidir. Bu problem felsefe tarihinde, bilginin elde edilmesi sürecinde aklın mı yoksa duyguların mı daha önemli olduğu sorusuyla ortaya çıkmıştır.

 

 

Bilgi felsefesinin yani epistemolojinin üçüncü ana problemi ise bilginin sınırları problemi yani neyi ne kadar bilebileceğimiz problemidir. Bu problem bilginin araçları problemiyle yakından ilişkilidir. Şöyle ki, örneğin eğer bilginin elde edilmesi sürecinde duyular ön plana çıkarılırsa bilginin sınırı da duyularımızla algılayabileceğimiz dünya ile sınırlı kalacaktır.

 

 

– Bilgi felsefesinin son temel problemi, bilginin ölçütü ve standartları ile ilgilidir. Bu sorun, “Doğru bilginin, doğru bilgi olduğu nereden biliyoruz?” sorusuyla ortaya çıkar.

 

Bu soruya üç farklı cevap verilmiştir. Uyuşma kuramı diyebileceğimiz ilk cevaba göre, bir nesne hakkındaki bilgimiz nesnenin kendisine uyuyorsa bu bilgi doğrudur.

 

Diğer cevap tutarlılık kuramıdır. Bu kurama göre bilgi ile nesne arasında değil, bilgi ile başka bilgiler arasında bir tutarlılık olduğu takdirde bilgimiz doğrudur.

 

Üçüncü ve son kuram ise pragmatik kuramdır. Bu kurama göre, doğru bilgi, bizim için faydalı ve yararlı olan, sorunlarımızın çözümünde işimize yarayan bilgidir.

Görüş ve Önerileriniz İçin