Pragmatik Nedir?

Pragmatik felsefe ya da bir başka deyişle pragmatizm, hakikatin ölçütünün pratik değer olduğunu öne süren felsefe yaklaşımıdır. Bu yaklaşıma göre evrensel doğrular yoktur. Hangi düşünce, hangi inanç kime yarar sağlıyorsa o düşünce o kimse için doğrudur. 

 

Yani pragmatik yaklaşımda yarar doğruluğun tek ölçütüdür. Pragmatik felsefeye göre bir şeyin değeri, onun uygulanmasından ortaya çıkacak fayda ile ölçülür. Bu nedenden ötürü, dilimizde “Pragmatik” ifadesi faydacı ya da yararcı anlamlarına gelir.

Pragmatik felsefeye göre olguların doğruluğu, kendi tanımlarına uygun olmalarıyla değil, varlıklarının etkili oluşuyla bir yarar ya da bir fayda sağlamalarıyla ortaya çıkar. Buna göre örneğin eğer bir dini ele alırsak, bu din eğer fayda sağlıyorsa o hakikattir ve doğrudur.

 

Pragmatik felsefeye göre bir birey için yararlı olan başka bir birey için yararlı olmayabilir. Bu nedenle tek bir doğrudan ya da tek bir yanlıştan bahsetmek anlamsızdır. Pragmatizm, soyut ve genel olana karşı her zaman somut ve tikel olandan yanadır.

 

Pragmatik felsefeye göre, kimse gerçekliğin nesnel ve kesin doğrularına ulaştığını söyleyemez. Farklı konularda farklı düşüncelere sahip olan insanları, kimilerince “doğru” sayılan düşünceleri benimsemeye zorlamak doğru değildir. 

 

Genel, evrensel ve nesnel bilgiyi reddeden pragmatik felsefeye göre doğruluk denen şey, uygulanabilirliğe ve bireysel yaşantıya dayandığı için özneldir yani kişiden kişiye değişir. Bu nedenden dolayı nesnel doğrular aramak anlamsız bir çabadır.

 

Pragmatik felsefenin önemli temsilcisileri şunlardır:

– Amerikalı psikolog ve filozof William James. William James, pragmatik felsefeyi en sistemli biçimde açıkladığı “Pragmatizm” adlı eserini 1907 yılında yayımlamıştır

Charles Sanders Peirce ve

John Dewey.

 

Pragmatizm, mantıksal pozitivizm ve fenomenoloji gibi felsefe akımlarının yaygınlaşmasıyla Avrupa’daki gücünü kaybetse de, Amerika’daki etkinliğini sürdürmeye devam etmiştir

Görüş ve Önerileriniz İçin