Bu yazımızda sizlere Turgut Özal‘ın Cumhurbaşkanlığı seçiminden ve Turgut Özal’ın hayatından bahsedeceğiz. Turgut Özal kimdir? Gelin bakalım.
1989 Seçimi Öncesi Dönem ve Ortam
80’ler Türkiye için kabus gibi senelerdi. Sağ-Sol çatışması ülkeyi iç savaşa götürmekte, partiler hükümet kuramamakta, ekonomi tüm zamanların en kötü durumunda (o rekoru da kırdık artık), birçok farklı terör örgütü peydah olmuş ve yanı başımızda aktif bir savaş söz konusuydu.
Tabii bu dönemler Kenan Evren‘in, 80 darbesi ile birlikte son buldu ve ülke istikrara kavuştu. Hemen eleştirilere başlamayın, burada darbe güzellemesi yapmıyorum. Sadece objektif bir şekilde o dönemi gözlemliyor ve buna göre çıkarımlarda bulunuyorum.
1980 darbesi ülkeyi iç savaşa götürmekten kurtaran bir olaydı. Yoksa siyasi partiler kendi aralarında itişmeleri sebebiyle hükümet kuramayacak ve zaten kapıda olan iç savaş çok geçmeden patlak verecekti.
Darbe sonrası dönemde Kenan Evren, Türkiye Cumhuriyet’inin 7.Cumhurbaşkanı oldu. 1982’den 1989’a kadar görev yapmış ve bu süreçte Sağ-Sol gerilimini arttıran her kim varsa yargılanmış ve hapse atılmıştır. Ama çatışmalara katılanlar ise idam cezasıyla infaz edilmiştir.
Bununla birlikte 48 kişi idam edilirken, 650 bin kişi gözaltına alındı. 1 milyon 683 bin kişi ise fişlenmiştir. Bu Türkiye tarihinde kara leke olarak kalacak dönemden sonra 1989’da yapılan seçimlerle birlikte Kenan Evren koltuğunu Turgut Özal’a bırakmış ve normalleşme süreci başlamıştır.
Turgut Özal’ın Cumhurbaşkanlığı Seçimi, Turgut Özal Cumhurbaşkanı Seçimi
1989’da halk sandığa gitmiş ve hem cumhurbaşkanlığı, hem de belediye ve meclis seçimlerinde oyunu kullanmıştır. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Turgut Özal %92,28 oy ile meclisin çoğunluğunu alarak Cumhurbaşkanı olmuştur. Ancak aynı başarıyı yerel seçimlerde gösterememiş ve %21,8 oy alarak üçüncü parti konumuna yerleşmiştir.
Ancak belediye seçimlerinde ise %23,6 oy oranına sahip olabilmiştir. Rakipleri SHP ise %38.4 oy oranı ile ANAP’a %14,8 fark atmıştır.
Seçimler bittikten sonra Özal, başbakanlık görevinden ayrılarak vekaleti kısa süreliğine Ali Bozer’e vermiş, ardından Yıldırım Akbulut’u yeni başbakan olarak atamıştır. Daha sonra da Erdal İnönü’nün ana muhalefet partisi olan SHP ile yeni bir hükümet kurulmuştur.
Ayrıca Turgut Özal seçimi kazandığında alışamadık diyenlere alışırsınız, alışırsınız diyerek seçimi noktalar. Bu, seçim boyunca yapılan en unutulmaz cümlelerden biri olmuştur.
Cumhurbaşkanlığı Dönemi, Turgut Özal’ın Yaptığı Hizmetler
Özal, iktidarda bulunduğu 1987’den 1993’e kadar birçok olay yaşanmıştır. Ülkenin terör ile mücadele politikasından tutun ekonomisine kadar birçok değişiklik olmuştur. Tüm bunların yanında ülkenin farklı yerlerindeki faili meçhuller, suikastler ve suikast girişimleri, garip trafik kazaları ve Turgut Özal’ın ölümüyle sonuçlanacak bir dizi olaylar zinciri de cabası.
Ekonomi
İlk olarak ekonomi konusuna kısa kısa değinelim. Özal için, Türkiye’yi liberalizmle tanıştıran adam dersek yanlış olmaz sanırım. Tabii ki Özal’dan önce liberal bürokratlar ve devlet adamları oldu. Ancak bunların hiçbiri Özal gibi liberalizmi Türkiye’nin ekonomi modeli haline getirmemişti.
Özal, serbest piyasa düzenini esas alan bir dizi yapısal değişiklikler yaparak ülkeyi kalkındırmayı hedefledi. Başbakanlık dönemi ile birlikte, 1983’ten 1987’ye kadar olan süreçte, kişi başına düşen milli gelir 1980’de 1.539 dolar iken 1987 yılında 1.636 dolara yükselmiştir.
Başbakanlık sürecinde Türkiye ekonomisi ortalama yıllık 5,2 oranında büyüdü. İthalatı azaltıp, üretime yoğunlaşmış ve ihracat önderliğinde büyüme modeline geçerek Türkiye ekonomisine rekabete açmıştır. Onun döneminde Anadolu’nun birçok şehrinde organize sanayi alanları kurulmuş ve küçük illerin ekonomisi canlandırmıştır.
İnsan Hakları
Çözüm sürecinin ilk adımı Özal döneminde atılmıştır. Kürt sorunu ve terör örgütü P*K hakkında “Üç, beş çapulcu” demişti. Bu söyleminden sonra artan çatışmalar ve dilden dile yayılan radikal görüşler Özal’ı tedirgin etmiş ve bu, onu bu konuda önlem almaya itmiştir.
En sonunda bu işin savaşarak çözülemeyeceğini düşünmüş ve çözüm süreci dediğimiz, P*K ile müzakerelere başlamıştır. Buna mütemadiyen Celal Talabani ve Kuzay Irak yönetimin başı Mesud Barzani’ye, uluslararası alanda rahatça seyahat edebilmeleri için, kırmızı Türk pasaportu vermiştir. Talabani bunu daha sonra Türkiye’ye iade edecektir (2003).
Fakat bu süreç Özal’ın şüpheli ani ölümünden sonra sonlanmıştır.
Körfez Savaşı
Döneminin en önemli olaylarından biridir. Amerika, Saddam yönetimindeki Irak’a askeri operasyon yapacağı bir sıra olaylar zinciri yaşanmış ve Türkiye burada aktif rol almıştır. Özal’ın buradaki tutumu konuşulmaya değerdir.
Zira kendisi yapılacak olan operasyona Türk askerinin de katılmasını ve bu sayede Musul, Kerkük gibi Osmanlı döneminde kaybedilmiş toprakları geri alabilecekti. Ancak bu TBMM ve TSK tarafında tepkiyle karşılandı. Hatta dönemin Genelkurmay Başkanı Necip Torumtay buna tepki olarak görevinden istifa etmiştir.
Ayrıca Amerika, Türkiye’den yeni bir cephe açmak ve savaşı Basra körfezi dışında taşımak ister. Bunun için Türkiye’den ırak sınırına asker konuşlandırmak için izin ister. Karşılığında yapılacak olan operasyonda Türkiye’ye, ileride gelecek göç akınlarını karşılamak ve bölgede asayişi sağlamak adına Irak sınırı boyunca tampon bölge oluşturmayı teklif eder.
Dönemin Irak Başbakanı Taha Yasin Ramazan Türkiye ziyareti sırasında Özal’a, ABD ve İngiltere uçaklarına İncirlik üssünü açarsanız “sizi düşman biliriz” diyerek Türkiye’yi tehdit etmiştir. Buna karşılık Özal “O Saddam’a selam söyle. Eğer Türkiye topraklarına bir top mermisi düşerse, seni de Saddam’ı da Bağdat’ın ortasında asarım.” demiştir.
Az önce bahsettiğim 1 Mart tezkeresi ile TBMM’de yapılan gizli oturumda kabul edilmez. Özal’ın Misak-i Milli hayalleri suya düşer.
Turgut Özal’ın Ölümü, Turgut Özal Nasıl Öldü?
Turgut Özal, 17 Nisan 1993 tarihinde 5 ülkeyi kapsayan 12 günlük Türkistan ziyaretinden sonra öldü. Cenazesine Türkiye’nin dört bir yanından yüzbinlerce insan akın etti. Türkiye’nin yanı sıra Mısır ve Pakistan’da üç günlük ulusal yas ilan edildi.
Birçoğu Özal’ın suikasta kurban gittiğini düşünmektedir. Bu tartışma yıllarca konuşulmuş ve günümüze kadar gelmiştir. Suikastin ise Özal’ın limonatasına arsenik katılarak yapıldığı iddia edilmektedir. Bu iddiayı ise eşi Semra Özal, Amerika’da Özal’ın saç teliyle yapılan tahlilde Arseniğe rastlanması sonucu ortaya atmıştır.
19 yıl aradan sonra 2 Ekim 2012’de mezarı açılarak Adli Tıp Kurumu tarafından otopsi yapılmıştır. Gerçekten Özal’ın vücudunda zehirlenmeye rastlanmış, ancak ölümünün gerçekten zehirden mi yoksa başak bir şeyden mi olduğu bilinmemekte.
Turgut Özal Kimdir?
Korku Özal ve Yusuf Bozkurt Özal’ın ağabeyidir. 1952 yılında Elektrik Mühendisi olarak çalışırken Ayhan İnal ile tanışır ve evlenir. Ancak bu evlilik pek uzun sürmez ve aynı yıl boşanırlar.
Daha sonra Elektrik İşleri Etüd İdaresi’nde çalışırken daire çalışanlarından Semra Özal ile tanışmış ve 31 Mayıs 1954 tarihinde evlenmiştir. Bu evlilikten Zeynep, Efe, Ahmet Özal doğmuştur.
Turgut Özal Nereli?
13 Ekim 1927 tarihinde Malatya’da dünyaya gelmiştir.
Turgut Özal Babası Nereli?
Mehmet Sıddık Özal, Malatya’lı olup Çırmıktılı, şimdi ismiyle Yeşilyurt ilçesindendir.
Turgut Özal Kaç Yaşında Öldü?
65 yaşında ölmüştür.
Turgut Özal’ın Kökeni Ne?
Babası Malatya’lı Mehmet Sıddık Özal, annesi Tunceli’li ve kürt kökenli Hafize Özal’dır.
Buraya kadar okuduğunuz için teşekkürler. Bir sonraki yazımızda görüşmek üzere, hoşça kalın!