Mezopotamya, insan uygarlığının ilk ortaya çıktığı yer olması açısından önemlidir.
Yazının icat edilmesinden önceki döneme, “tarih öncesi” denildiğinden, yazının icat edildiği Mezopotomya, aynı zamanda tarihin de başladığı yer olarak bilinir.
Şehir, Devlet, Din ve Yazı gibi insan medeniyetini oluşturan pek çok unsur ilk olarak bu bölgede ortaya çıkmıştır. Ayrıca matematik ve astronomi gibi bilimsel alanlarda burada doğmuştur.
Bu nedenle Mezopotamya, “medeniyetin beşiği” olarak kabul edilir.
Yunanca bir kelime olup, anlamı “iki nehrin arasındaki bölge” demek olan Mezopotamya, Fırat ve Dicle nehirleri arasındaki bölgeyi tarif eder.
Bugün bu bölge çoğunlukla Irak ve Kuveyt sınırları içerisinde yer almakla birlikte, Türkiye’nin güneydoğusu, İran’ın Güneybatısı ve Suriye’nin Kuzeyini de içermektedir.
“Bereketli Hilal” denilen bölgenin içinde yer alan Mezopotamya’da, tarihteki ilk medeniyetlerin ortaya çıkmasının temel nedenileri;
- bölge topraklarının verimli olması,
- Fırat ve Dicle nehirleri sayesinde bu toprakların sulanabilmesi,
- düzenli yağış rejimi ve
- sıcak iklimdir.
Bu koşullar altında artan tarımsal üretim; insanların yerleşik hayata geçmesine, nüfusun çoğalmasına ve artan bu nüfusun bir arada yaşamasını sağlayacak devlet, hukuk, din gibi organizasyonların ortaya çıkmasına yol açmıştır.
Mezopotamya’da ortaya çıkan en eski ve en önemli medeniyet Sümerler’dir. Çünkü Sümerler, yazıyı icat eden medeniyet olarak bilinir. Ayrıca insanlık tarihinin en önemli icatlarından biri olan tekerlekte yine Sümerler tarafından icat edilmiştir.
Sümer Uygarlığını Akad, Babil, Asur ve Pers medeniyetleri takip etmiş, Mezepotomya’nun bu uygarlıkları da uygarlık tarihine çok önemli katkılarda bulunmuşlardır.
Mezopotamya medeniyetlerinin özellikle bilim ve teknoloji alanındaki katkılarını incelemek için şu yazıyı okuyabilirsiniz: