İsrail Devletinin Yönetim Şekli ve Anayasal Düzeni

İsrail’de Yasama, Yürütme ve Yargı

Yazılı bir anayasaya sahip olmayan İsrail’de, devletin yasama, yürütme ve yargı organları ile kişi hak ve hürriyetleri temel kanun olarak tanımlanan farklı zamanlarda çıkarılmış kanunlarla düzenlenmiştir.

İsrail’de yürütme görevi temel kanunlardaki maddelere dayanarak devlet başkanı ve başbakan ile bakanlar kurulundan oluşan hükümet tarafından gerçekleştirilir.

İsrail devletinin en üst makamı olarak partiler üstü bir konuma sahip devlet başkanının yönetsel yetkileri ve siyasi sorumluluğu yoktur. Simgesel konuma sahip devlet başkanı İsrail parlamentosu (Knesset) tarafından beş yılda bir, iki turdan oluşan gizli oylama ile seçilir.

İsrail siyasal sisteminin en etkili birimi olan hükümet, yürütme yetkisini fiilen elinde bulunduran en üst karar alma organıdır.

Hükümetin başı olan ve çalışmalarını yürüten başbakan, parlamento üyesi olmak zorundadır. İsrail’de başbakanın halk tarafından seçilmesi esası kabul edilmiştir. Başbakanlık seçimleri parlamento seçimleri ile eşzamanlı olarak yapılır ve ikisinin de görev süreleri aynıdır.

İsrail’de Siyasal Partiler ve Seçim Sistemleri

İsrail’de siyasi partiler Yahudi toplumu içindeki farklı görüş ve ayrılıkların yaratığı bölünmüşlüğü temsil etmektedirler.

Roma işgali ile birlikte dünyanın farklı coğrafyalarına dağılan Yahudiler için din, kimliklerini korumanın dinamosu olmuştur. Fakat farklı kültürler içinde kimliklerini korumaya çalışan Yahudiler, içinde bulundukları farklı kültürlerin etkisiyle farklı Yahudi cemaatleri şeklinde varlıklarını sürdürmüştür.

Bu kültürel farklılıklar İsrail’in bugünkü karmaşık sosyal ve siyasal yapısının öncülleri olmuştur. Bu durum çok sayıda partinin parlamentoda temsil edildiği, tek bir partinin çoğunluğu hiçbir zaman sağlayamadığı bir yapıyı beraberinde getirmektedir.

İsrail’de parlamento seçimlerinin yapılmaya başlandığı andan bugüne hiçbir parti hükümet kurmak için gereken salt çoğunluğu elde ederek meclise girememiştir.

Her parlamentonun içerisinde en az on partiyi barındırması alışılageldik bir durumdur. Siyasal hayatın parçalanmış yapısının yanı sıra uygulanmakta olan %2’lik seçim barajı da bu durumun önemli bir nedenidir.

Dolayısıyla İsrail nüfusunun farklı unsurları içinde barındırması, demokrasinin bir gereği olarak siyasal hayatta da farklı ideolojilerin yer almasına neden olmuş; ancak bu durum, siyasi krizlerin sürekli hale gelmesine ve parlamenter sistemin işleyişini olumsuz yönde etkilemesine yol açmıştır.

İsrail’deki parti sisteminin ve siyasal hayatın önemli özelliklerinde biri de dini partilerdir.

Yahudi dininin İsrail’i Yahudi halkının doğum yeri olarak kabul eden anlayışı, İsrail’de tarihsel bir hakla bu toprağa bağlılığı geliştiren bir unsur olmuştur.

Bu durumun siyasal hayattaki yansıması hemen hemen bütün hükümetlerde din odaklı bir partinin mutlaka yer almasıdır.