Dördüncü Murat, 17. Osmanlı padişahıdır. Yeniçeri Ocağını kaldırmaya çalıştığı için çıkan isyan neticesinde öldürülen abisi II. Osman’ın yani Genç Osman’ın yerine 1623 yılında tahta geçmiştir. 1640’taki ölümüne dek sadece 7 yıl tahtta kalabilmiştir.
Tahta geçtiğinde sadece 11 yaşındadır. Bu nedenle devlet işleri bir müddet annesi Kösem Sultan tarafından idare edilmiştir. IV. Murat, II. Osman’a gözleri önünde yapılan fenalıklara küçük yaşlarında şahit olduğundan, intikam duygularıyla dolu ve sert mizaçlı bir padişah olarak tanınmıştır.
21 yaşına geldiğinde iktidara gerçek anlamda sahip olmaya başlayan IV. Murad, gerçekleştirdiği askeri seferler sırasında ordularını bizzat yönetmiş ve askeri anlamda önemli bir deha olduğunu kanıtlamıştır. Nitekim bazı tarihçiler kendisinden “17. Yüzyıl’ın En Büyük Mareşali” olarak söz eder. Ayrıca bu seferler sırasında, Anadolu’daki isyanları ve isyan etmesi muhtemel unsurları ortadan kaldırarak, devlet otoritesini güçlü bir şekilde sağlamlaştırmıştır.
İlk askeri seferini Safeviler’e karşı düzenlemiş ve zaferle sonuçlanan bu sefer sonucunda Azerbaycan, Erivan, Tebriz ve Hamedan’ı ele geçirmiştir.
Son seferi ise 1638 yılında yine Safeviler üzerine gerçekleştirdiği Bağdat Seferi’dir. Bu sefer neticesinde, 1624’ten beri İran işgali altında bulunan Bağdat şehrini yeniden Osmanlı hâkimiyetine almıştır.
Revan Seferi olarak da bilinen Bağdat Seferi sonucunda Safeviler’le 1639 yılının Mayıs ayında imzaladığı Kasr-ı Şirin Antlaşması tarihsel açıdan oldukça önemlidir. Günümüz İran – Türkiye sınırı büyük ölçüde bu antlaşmayla belirlenmiştir. Ayrıca yine bu antlaşma sonucunda ele geçirilen Bağdat, Birinci Dünya Savaşı‘na kadar, kesintisiz olarak Osmanlı egemenliği altında kalmıştır.
Dördüncü Murat döneminin bir diğer önemli özelliği, IV. Murat’ın çevresindeki önemli devlet adamlarına hazırlattığı risalelerdir.
Bu risalelerin amacı, Osmanlı Devleti’nin eski güçlü ve kudretli günlerine dönebilmesi amacıyla atılması gereken ekonomik ve siyasî adımların neler olduğunu ortaya koymaktır. Günümüze kadar ulaşmış olan Koçibey Risalesi, bu risalelerin en önemlisidir.
4. Murat ayrıca;
- Rüşvet ve adam kayırmacılıkla savaşmış ve devlet katında yaygınlaşan bu kötü alışkanlıkları en aza indirmeye çabalamış,
- Kösem Sultan zamanında iyice artmış olan israf, savurganlık ve gereksiz harcamalara son vermiş,
- İstanbul’da alkol, tütün ve kahveyi yasaklayarak, yasağa uymayanların öldürülmesini emretmiştir.
Devleti güçlendirmek adına önemli atılımlar gerçekleştiren IV. Murat, 27 gibi çok erken bir yaşta siroz ya da gut hastalığından vefat etmiştir.