Türkiye Ekonomisi ve 5 Nisan Kararları

 

5 Nisan Kararları, 50. Hükümetin Başbakanı Tansu Çiller tarafından, 5 Nisan 1994 tarihinde düzenlenen basın toplantısıyla kamuoyuna açıklanan bir dizi ekonomik karardır.

 

Böylesi bir ortamda 1993 yılında DYP-SHP koalisyon hükümetini kuran Tansu Çiller’in önündeki en büyük problem; artan bütçe açıkları, kur dalgalanmaları, yüksek enflasyon ve dış ticaret açığıydı. Kısaca ekonomi, artık sürdürülebilir olmaktan tamamen çıkmıştı.

 

Bunun üzerine, 5 Nisan 1994’te Başbakan Tansu Çiller, “Acı Reçete” olarak adlandırdığı bir dizi ekonomik önlem paketi açıkladı.

 

Hızlı bir özelleştirme harekatına girişeceklerini açıklayan Tansu Çiller, faizi düşüreceklerini ve dövize olan talebi azaltacaklarını açıkladı.

 

5 Nisan Kararları olarak bilinen bu programa göre;

 

  • kısa ve uzun vadede enflasyon düşürülecek,

 

  • uygulanacak zamlarla kamu açıkları kapatılacak,

 

  • yoğun bir özelleştirme politikası uygulanacak,

 

  • kamuya personel alımı durdurulacak,

 

  • emekli olmak için gereken çalışma süresi uzatılacaktı.

 

  • PTT, TEK, ERDEMİR, TÜPRAŞ, Petrol Ofisi, PETKİM, THY, TURBAN, HAVAŞ, DENİZ NAKLİYAT, DİTA gibi Kamu İktisadi Teşebbüsleri kısmen veya tamamen özelleştirilecekti.

 

  • Ayrica Devlet Malzeme Ofisi, Türkiye Zirai Donatım Kurumu, Tekel ve Bomonti Bira Fabrikaları ya tasfiye edilecek ya da kapatılacaktı.

 

  • Bazı maden ocakları ise özel şirketlere devredilecekti.

 

  • Ayrıca başta akaryakıta olmak üzere çok sayıda doğrudan vergi getiriliyordu.

 

5 Nisan Kararları, Başbakan Tansu Çiller ve Başbakan Yardımcısı Murat Karayalçın tarafıdan düzenlenen ortak bir basın toplantısıyla açıklandı.

Karar Türkiye ekonomisinde adeta şok etkisi yaratmış ve kısa süre şirket iflaslarını başlamıştı.

 

Türkiye’nin tarihinin en ağır ekonomik krizlerinden biriyle karşı karşıya olduğu bu dönemde, Hükümet’in krizi sona erdirmek için aldığı kararları uygulamada cesaretli davranamaması, krizi daha da derinleşti.

 

Ekonomi büyük oranda küçüldü. En az altı yüz bin insan işsiz kaldı. Yapılması öngörülen özelleştirmelerin ise hiçbiri gerçekleşmedi.

 

Nihayet, 24 Aralık 1995 seçimleri sonucunda DYP ve SHP ağır bir oy kaybına uğrayarak hükümetten düştü. Bu hükümetin aldığı 5 Nisan kararları ise arkasında yüzbinlerce işsiz, yoksullaşmış insan, iflas etmiş veya küçülmüş şirket ve ağır bir vergi yükü bıraktı.

 

Görüş ve Önerileriniz İçin