Türk destan ve efsanelerinde merkezi bir nokta teşkil eden kurdun Türkçedeki diğer adı “börü” dür. Börü kelimesi Orhun Yazıtlarında, Uygurca vesikalarda ve Oğuz Kağan Destanında sıklıkla geçmektedir.
Hareketli, çevik ve güçlü bir hayvan olarak Bozkurtlar, çeşitli dönemlerde Türk ulusunun gücünün bir simgesi olarak çeşitli halk deyişlerinde, bayraklarda, efsanelerde sıklıkla karşımıza çıkmıştır.
Örneğin ilk Türk devletlerinden biri olan Göktürklere ait Ergenekon destanında kurt motifi özenle işlenmiş ve efsanede Göktürk kağan sülalesi olan Aşina ailesinin atası bir dişi kurt olarak betimlenmiştir. Tamamı yok edilen Türklerin yeniden çoğalmaları bu motifle açıklanmıştır.
Nitekim Göktürk kağanları, atalarının anısına saygı olarak, otağlarının önüne altından kurt başlı bir tuğ dikmişler ve kurt başlı sancak bir kağanlık (hakanlık) alameti olmuştur.
Oğuz Kağan Destanında ise bir ışık içinden çıkarak Oğuz Kağanla konuşan kurt, üç yerde Oğuz ordusuna yol göstermiştir. Bu efsanede kurt, yol gösterici olarak sembolize edilmiş ve kırılma anlarında ortaya çıkan kurtarıcı ve rehberlik edici bir unsur olarak ortaya çıkmıştır.
Bu anlamda bozkurt Türk efsanelerinde genel olarak ata, ana, kılavuz, rehber, sembol ve kutsal bir kurtarıcı olarak görülmüş ve sembolize edilmiştir.
Ayrıca sadece Türk kaynaklarında değil çeşitli Çin, Arap ve Süryani kaynaklarında da Türkler “kurt soylu” olarak tanımlanmış; Firdevsi tarafından kaleme alınan ünlü İran destanı Şehname’de Türkler “kurt bakışlı” olarak tasvir edilmiştir.
Bozkurt’un bir sembol olarak kullanılması Cumhuriyet döneminde de devam etmiştir.
Bunun en önemli örneklerinden biri, Türk tarihini araştırmak amacıyla kurulan Türkiyat Enstitüsünün armasıdır. Bu arma bizzat Mustafa Kemal Atatürk’ün aşağıdaki ifadeleri sonucunda oluşturulmuştur.
“Karlı Tanrı Dağları’nın önünde elinde meşale tutan bir ‘Bozkurt’ olsun, Bu meşale, genç Türkiye Cumhuriyeti’nin ilminin ifadesi olsun. Ergenekon’dan çıkmamızda kılavuz olan Bozkurt, Türklüğün Anadolu topraklarındaki yeni devletinin kuruluşunu ifade etsin”.
Mustafa Kemal Atatürk’ün bu ifadeleri, bir tarih bilinci ve farkındalık oluşturma çabasında Türkler için Bozkurt sembolünün ne kadar önemli olduğunu ve çağlar boyunca önemini koruduğunu bizlere göstermektedir.
Nitekim sadece bu sembol değil, Cumhuriyetin ilk yıllarında .çeşitli resmi para ve pulların üzerinde, çeşitli kamu ve özel kurumların amblemlerinde de Bozkurt motifi yaygın bir şekilde kullanılmıştır.