Bu yazımızda sizlere Sokrates’in hayatını anlattık. Sokrates kimdir? Sokrates’in felsefi görüşleri ve Sokrates’in hayatı kısaca. Hepsi yazımızda.
Merhaba tarih severler. Bu yazımızda sizlere, ünlü filozof Sokrates’in hayatını kısaca anlattık. Bir yandan hayatını anlatırken bir yandan da onun görüşlerini, fikirlerini sizlere basit bir şekilde açıklamaya çalıştık. Umarız başarılı olabiliriz. Hazırsanız yazıya geçelim.
Sokrates Kimdir? Sokrates Neden Öldü? Sokrates’in Felsefi Görüşleri Neler?
Sokrates, MÖ 469’da Atina’da doğan ve MÖ 399’da yine Atina’da ölen Yunan filozoftur.
Sokrates, kendisinden önceki filozoflardan farklı olarak doğal dünyayı değil; bizzat insanı incelemiştir.
Dolayısıyla Sokrates felsefi ilgisini bilinene yani nesneye değil, bilene yani özneye, daha açık bir ifadeyle insana yöneltmiştir.
Sokrates arkasında hiçbir yazılı eser bırakmamıştır.
Bu nedenle bugün onun hakkında bilinen her şey öğrencilerinin ve çağdaşlarının onun hakkında yazdıklarından ibarettir.
Dediğimiz gibi, Sokrates hakkındaki bilgileri sadece öğrencilerinin yazılı eserlerinden edinebiliyoruz. Bu yazılanlara göre ise, Sokrates, bir taş ustası ile ebenin oğlu olarak dünyaya geldi. Temel düzeyde bir eğitim gördü ve Peloponnesos Savaşı‘na katıldı. Ayrıca üç çocuğu olan Sokrates, yoksul bir hayat sürdü.
Sokrates, MÖ 399’da dinsiz olduğu ve kentin gençlerinin ahlakını bozduğu gerekçesiyle idama mahkûm edildi.
Kendisinden önceki filozofların tuttuğu yolun tersini benimseyen ve doğayla değil, insan ve ahlak sorunlarıyla ilgilenen Sokrates’e göre iyilik, kötülük, erdem gibi ahlaksal gerçekler toplumlara ya da insanlara göre değişen şeyler değildir.
Bunlar herkes için geçerli olan doğrular, herkes için geçerli olan bilgilerdir. Bu bilgiler ise dışarıdan öğrenilemez. Bu bilgiler, aslında insan ruhunda gizli, örtülü halde bulunur.
“Sorgulanmamış bir yaşam yaşanmaya değmez” diyen Sokrates’e göre insanın bilge olabilmesi için önce kendini sorgulayabilmesi ve anlayabilmesi gerekir.
Zira iyinin ve doğrunun bilgisi sadece insanın içindedir.
Önemli olan bu bilgileri uyandırmak, ortaya çıkmalarına ve doğmalarına yardımcı olmaktır. Bundan ötürü Sokrates kendi yöntemine “doğurtma yöntemi” adını vermiştir.
Günümüzde “Sokrates Yöntemi” olarak bilinen bu yöntemi, ilk olarak Platon, “Diyaloglar” adlı eserinde betimlemiştir.
Bu yönteme göre Sokrates, karşısındaki insana belli bir sorun hakkında sürekli sorular sorar ve onun düşünüş tarzındaki çelişkileri açığa çıkarmaya çalışır.
Buradaki amaç, karşıdaki insana bir şey öğretmekten ziyade, onun fikirlerini sorgulamasına yol açmak ve böylece kendi kendine doğruya ulaşmasını sağlamaktır.
Sokrates, “Kimseye bir şey öğretemem, sadece onların düşünmelerini sağlayabilirim.” sözüyle, “Sokrates yöntemi”, “Sokratik Yöntem” ya da “Doğurtma Yöntemi” olarak bilinen bu yöntemi en güzel şekilde özetlemiştir.
Sokrates’in Eserleri Var Mı? Sokrates’in Öğrencisi Kim? Sokrates’in Öğrencileri Kimler?
Öncelikle ilk sorunun cevabını verelim. Sokrates’in hiçbir yazılı eseri bulunmamaktadır. Kendisinin düşünceleri, fikirleri ve görüşlerini onun öğrencilerinin yazılı eserlerinden öğrenmekteyiz.
Bu sebeple insanların gözleri hemen o öğrencilerin kim olduğuna kayıyor. Bunların ikisi zaten oldukça popüler ve bilinen isimler.
İlk isim Platon. Platon, günümüzdeki ilk Üniversite düzeyindeki kurumlardan biri olan Akedemi‘yi açmıştır. Felsefe ve bilim tarihindeki birçok tartışmanın temelini de o atmıştır. Aynı hocası Sokrates gibi Platon’un hayatı hakkında da hemen hiçbir kaynak bulunmamaktadır.
Birçok Filozofun biyografisini yazan Diogenis Laertios‘a göre ailesinden ona kalan mirasın çoğunu ve ömrünün büyük bir kısmını felsefe yaparak harcamıştır. Sokrates ile tanışmaları da oldukça olağan olmuştur.
Diğer bir isim ise Aristoteles’tir. Kısaca Aristo, yine platon gibi Sokrates’in öğrencilerinden biridir. Az yukarıdaki Platon gibi Aristo hakkında da çok az şey bilinmektedir. Aristo, 17-18 yaşlarında iken Platon’un kurduğu Akademi’ye girmiş ve orada felsefenin kapısını aralamıştır.
Bu sayede Sokrates’in öğrencisi, Platon’dan ders alır. Ancak Aristo 15 yaşındayken Sokrates idam edildiği için ikisi birbiriyle karşılaşmaz.
Sokrates’in diğer öğrencileri ise Antisthenes, Aristippos, Phaidon‘dur.
Sokrates Neden Öldü? Sokrates Neden Yargılandı?
Sokrates, M.Ö. 399 yılında dönemin yetkilileri tarafından, “dinsizlik” ve “gençlerin ahlakını bozma” suçlarından yargılandı ve idam cezasına çarptırıldı.
Duruşma sırasında, ondan yaptıklarını için özür dilemesini, söylediklerinin yanlış olduğunu dile getirmesi istendi. Ancak Sokrates bunu yapmadı ve idam cezasına çarptırıldı.
Peki Sokrates’in Mezarı Nerede?
Atina’da ölen Sokrates’in mezarının konumu hala tam olarak bilinmiyor. Ancak Atina’nın antik mezarlığı olan Kerameikos mezarlığına defnedildiği düşünülüyor.
Sokrates’in Sözleri
- Sorgulanmamış bir hayat, yaşanmaya değmez.
- Hayattan uzaklaştığımız ölçüde gerçeğe yaklaşırız.
- Ne savaşta ne de hukukta bir adamın ölümden kaçmak için her yolu kullanmaması gerekir. Eğer bir adam savaşta silahlarını atar ve peşindekilerin önünde diz çökerse bu şekilde ölümden kaçabilir, herhangi bir şeyi söylemeyi veya yapmayı kabul etmesi halinde de ölümden kaçabilir. Zor olan, dostlarım, ölümden kaçınmak değil haksızlıktan kaçınmaktır; çünkü o (haksızlık) ölümden daha hızlı koşar. –Sokrates’in Savunması, Platon
- Ama şimdi ayrılma zamanı geldi, ben ölüme ve siz yaşamlarınıza. Hangimiz için daha iyi olduğunu ancak Tanrı bilir. –Sokrates’in Savunması, Platon
- Sizden dileyeceğim hâlâ bir şey daha var: Çocuklarım büyüdüklerinde, sizden isteğim şu ki erdemden daha fazla zenginliğe veya başka bir şeye değer verirlerse onları cezalandırın veya benim sizinle uğraştığım gibi siz de onlarla uğraşın. –Sokrates’in Savunması, Platon
Yazımızı okuduğunuz için teşekkürler. Umarız yardımcı olabilmişizdir. Bir sonraki posta kadar görüşmek dileğiyle, hoşça kal!