Halo Etkisi Nedir? Örnekleri ve Tanımı

Halo etkisi; bir kişinin biri hakkındaki genel izleniminin, o kişinin diğer karakter özellikleri hakkındaki yargılarını ve duygularını da etkilediği durumlarda oluşan bilişsel bir önyargıdır.

 

Başka bir deyişle; bir kişi karşısındaki kişinin bir özelliğini temel alarak o kişi hakkında olumlu bir izlenime sahip olmuşsa, kişinin başka olumlu özelliklere de sahip olduğunu varsayma olasılığı -bu varsayımı destekleyecek hiçbir kanıt olmasa bile- yüksektir. Benzer şekilde, bir kişi bir özelliği nedeniyle bir kişi hakkında olumsuz bir izlenime sahip olduysa o kişinin başka olumsuz özelliklere de sahip olduğunu varsayabilir.

 

Aşağıdaki durumlar Halo Etkisine örnek olarak verilebilir:

 

  • Örneğin, birisi bir kişiyi fiziksel olarak çekici bulursa, bu varsayımları destekleyecek doğrudan kanıtları olmasa bile, kişinin zeki, nazik ve iyi bir mizah anlayışına sahip olduğunu varsayabilir. 

 

  • Bir iş görüşmesini yapan kişi, bir adayın kendine güvenen tavrından ve iyi iletişim becerilerinden etkilenebilir ve özgeçmişleri ve iş deneyimleri bu varsayımı desteklemese bile, adayın iş için son derece yetkin ve nitelikli olduğunu varsaymalarına yol açabilir.

 

  • Bir ünlüye yetenekleri veya fiziksel görünümü nedeniyle hayranlık duyulabilir. Bu durumda hayranlar bu ünlünün olumsuz davranışlarını görmezden gelme ve mazur görme eğilimi gösterebilirler.

 

  • Objektif gözle değerlendirildiğinde lüks marka bir ürünün daha ucuz bir alternatiften daha iyi olmadığı anlaşılabilir. Ancak Halo Etkisi sonucunda, sadece markanın itibarından dolayı lüks marka bir ürünün yüksek kalitede ve yüksek fiyata değer olduğu varsayılabilir. 

 

  • Bir öğretmenin, ödevlerde ve testlerde gerçek performansı vasat veya zayıf olsa bile, sınıfta iyi davranan ve saygılı bir öğrenciye yüksek not verme olasılığı daha yüksek olabilir.

 

Yukarıda verilen örneklerden de görüleceği üzere; Halo Etkisi çeşitli bağlamlarda yargılarımızı ve kararlarımızı, genellikle biz farkında olmadan etkileyebilmektedir.

 

Kısaca Halo Etkisi; kişisel ilişkiler, iş yeri değerlendirmeleri ve tüketici ürünleri incelemeleri dahil olmak üzere çeşitli bağlamlarda ortaya çıkabilir. Dolayısıyla bu bilişsel önyargının farkında olmak ve yalnızca genel izlenimlere güvenmek yerine nesnel kriterlere dayalı yargılarda bulunmaya çalışmak günlük hayatımızda vereceğimiz kararlarda oldukça önemlidir.

Görüş ve Önerileriniz İçin