Türkiye NATO’ya Ne Zaman Girdi? Neden ve Nasıl Üye Oldu?

Türkiye NATO’ya 18 Şubat 1952’de girdi.

Türkiye’nin 1949 yılında kurulan NATO’ya yani Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü’ne üye olması, Batı Bloğu’na eklemlenmesinin en önemli adımı olarak tarihe geçti.

Türkiye’nin NATO’ya girmek istemesinin en önemli nedeni, Sovyet tehdidi karşısında, kendisini koruyabilecek bir askeri ittifak içinde yer alabilmekti. Bu nedenle NATO’ya girmek konusunda oldukça kararlı olan Türkiye, örgütün kurulduğu 1949’dan itibaren üye olmak için girişimlerde bulundu.

Ancak Mayıs 1950 de CHP Hükümetinin ve kısa bir süre sonra Ağustos 1950’de ise yeni kurulan Demokrat Parti Hükümeti’nin NATO’ya üyelik için yaptığı başvurular reddedildi.

Üyelik başvurularının reddedilmesinin temel nedeni, NATO ülkelerinin, Türkiye’nin üyeliğe kabulü halinde, bunun örgüte gereksiz bir yük ve sorumluluk yükleyeceğini düşünmeleriydi.

Ancak Türkiye vazgeçmedi.

NATO üyeliği için Demokrat Parti döneminde çabalar gittikçe yoğunlaştırıldı.

Hatta üyeliğe kabul edilebilmek için Birleşmiş Milletlerin çağrısı üzerine, Kuzey Kore’ye karşı, Güney Kore’nin yanında savaşmak üzere Kore’ye 1950’de bir Türk birliği gönderildi.

Hem bu gelişme, hem de SSCB’nin nükleer kapasitesinin artması, Yugoslavya‘nın SSCB ile ilişkilerinin bozulması, Komünizmin yayılmasından duyulan endişe gibi nedenlerle Türkiye’nin ve komşusu Yunanistan’ın NATO’ya alınması fikri NATO üyeleri arasında taraftar kazandı.

Böylece SSCB’nin ve komünizm tehlikesinin bu bölgelere yayılması engellenmek isteniyordu.

Nihayet yapılan görüşmeler sonucunda her iki ülke de 18 Şubat 1952’de NATO’ya üye oldu. Böylece Türkiye, Batı dünyasının önemli devletleri olan Almanya’dan üç sene, İspanya’dan ise 30 sene önce NATO’ya girmiş oldu. 

Çok partili hayata geçişle birlikte siyasal olarak Batı blokundan yana tavır koyan Türkiye, NATO üyeliği ile askerî olarak da Batı Blok’unun bir üyesi hâline geldi.

Bu süreçte Türk ordusu hızlı bir şekilde Amerikan silahlarıyla donatılırken; ordunun eğitiminden savunma stratejisine kadar hemen hemen her alan, NATO standartları ve uygulamalarına göre düzenlendi.

Ayrıca Türkiye’nin pek çok yerinde, NATO kararları ve ABD ile yapılan ikili anlaşmalar gereğince, esas olarak Amerikalılar tarafından kullanılacak olan NATO üsleri ve tesisleri inşa edildi.

Böylece çok sayıda Amerikan askerî ve sivil personeli Türkiye’ye geldi.

Ancak Türkiye’deki Amerikan askerî varlığı ve bunlardan kaynaklanan sorunlar özellikle 1960’ların ortalarından itibaren sol siyasetin yükselmesiyle birlikte, Türkiye iç siyasetinin en önemli gündem maddelerinden biri haline geldi.

Şu anda 29 üye ülkeye sahip olan NATO’ya üye olan devletler tarih sırasına göre şunlardır: 

• BELÇİKA (1949)
• KANADA (1949)
• DANİMARKA (1949)
• FRANSA (1949)
• İZLANDA (1949)
• İTALYA (1949)
• LÜKSEMBURG (1949)
• HOLLANDA (1949)
• NORVEÇ (1949)
• PORTEKİZ (1949)

• BİRLEȘİK KRALLIK (1949)
• BİRLEȘİK DEVLETLERİ (1949)
• YUNANİSTAN (1952)
• TÜRKİYE (1952)
• ALMANYA (1955)
• İSPANYA (1982)
• ÇEK CUMHURİYETİ (1999)
• MACARİSTAN (1999)
• POLONYA (1999)
• BULGARİSTAN (2004)

• ESTONYA (2004)
• LETONYA (2004)
• LİTVANYA (2004)
• ROMANYA (2004)
• SLOVAKYA (2004)
• SLOVENYA (2004)
• ARNAVUTLUK (2009)
• HIRVATİSTAN (2009)
• KARADAǦ (2017)