Türk Mukavemet Teşkilatı, 1957 yılının sonlarına doğru kuruldu.
Hedefi, EOKA adlı Rum terör örgütüne karşı Kıbrıs Türklerini savunmaktı.
Teşkilat, “Mülayim”, “Raci” ve “Nazım” kod adlı üç genç tarafından kurulmuştu. Bunlar Rauf Denktaş (Mülayim), Mustafa Kemal Tanrısevdi (Nazım) ve Burhan Nalbantoğlu’ydu(Raci).
Rauf Denktaş, Kıbrıs Türk Kurumları Başkanlığını yürüten bir savcı, Burhan Nalbantoğlu Doktor, Kemal Tanrısevdi ise Türkiye’nin Lefkoşa Konsolosluğunda çalışmakta olan bir devlet görevlisiydi.
Kıbrıs’ı Yunanistan’a bağlamak amacıyla kurulan EOKA örgütü, bu hedefin önündeki en büyük engel olarak gördüğü Kıbrıs Türklerine karşı saldırılar başlatmıştı.
Bu saldırılarda savunmasız insanlar ya katledilmekte, ya da göçe zorlanmaktaydı.
Kıbrıslı Türkler; Volkan, Dokuz Eylül, Kıbrıs Türk Komandoları, Kıbrıs Türk Mukavemet Birliği, Kara Çete gibi örgütler kurmuşlarsa da EOKA karşısında hiçbir varlık gösterememişlerdi.
Türk Mukavemet Teşkilatı, etkinliği olmayan bu örgütleri kendi çatısı altında topladı. EOKA’ya karşı mücadele edebilmek için gerekli olan silah ve para içinse Türkiye’ye başvurdu.
Denktaş, dönemin Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ile görüşerek, Türk Mukavemet Teşkilatı için eğitmene, silaha ve paraya ihtiyaç duyduklarını belirtti.
Uzman subay ve malzeme desteği beş ay sonra gizlice yola çıktı. Yarbay Rıza Vuruşkan TMT lideri olarak seçildi.
Binbaşılar Necmettin Erce ve Şefik Karakurt ile Yüzbaşılar Mehmet Özden ve Rahmi Ergün ise bölge ve karargâh komutanı olarak görevlendirildiler.
Subaylar 1 Ağustos 1958’de banka müfettişi sıfatıyla adaya çıktıklarında, adadaki şiddet olayları tüm hızıyla devam etmekteydi.
Ancak Türkiye’nin de desteğiyle artık Kıbrıs’taki Türk direnişi yeni bir döneme giriyordu.
Türk Mukavemet Teşkilatı hızlı bir şekilde teşkilatlanmaya, askeri eğitim ve istihbarat ağı oluşturup eleman temin etmeye başladı.
1963 yılına gelindiğinde TMT’ye katılan kişi sayısı neredeyse beş bini bulmuştu.
“Mücahit” olarak adlandırılan TMT üyelerinin bir kısmına Türkiye’de, çoğunluğuna ise Kıbrıs’ta, askeri eğitim verilmekteydi.
1976 yılına kadar etkin bir şekilde faaliyetlerini sürdüren Türk Mukavemet Teşkilatı, yüzlerce saldırıya karşı koyarak adadaki Türkleri korudu.
TMT, bu dönemde Kıbrıs Türklerinin ayakta kalmasını sağlayan tek örgüt durumundaydı.
Öyle ki, yaklaşık on yedi bin TMT’li mücahit 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı’nda yer almıştı.
Üç kişi ile kurulup, süreç içerisinde Kıbrıs Türkünün kaderini değiştiren onun adadaki varlığını koruyan Türk Mukavemet Teşkilatı, 1976 yılında resmen lağvedildi ve yerini Kıbrıs Türk Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığına bıraktı.