Osmanlı Devletinin Batıda büyük çapta toprak kaybettiği ilk anlaşma olan Karlofça Barış Antlaşması, 1699 yılında Osmanlı Devleti ile Avusturya, Rusya, Malta Venedik ve Lehistan’dan oluşan Kutsal İttfak Devletleri arasında imzalandı.
Bu antlaşma 1683’de İkinci Viyana Kuşatmasıyla başlayan ve yaklaşık 16 yıl süren savaşların bir neticesi olarak imzalanmıştı.
Osmanlı ordusunun İkinci Viyana Kuşatmasında başarısızlığa uğraması, Osmanlının Avrupa’daki yenilmezlik imajını sarsmış ve bu tarihten sonra “Kutsal İttifak” olarak adlandırılan haçlı kuvvetleri, Osmanlı ile bir dizi savaşa başlamışlardır.
16 yıl süren bu savaşlarda Osmanlı Devleti, özellike “1691 Salankamen” ve “1697 Zenta” Savaşlarında ağır yenilgiler almışlardır.
Osmanlı Devletinin büyük çapta toprak kaybettiği ilk anlaşma olması, Karlofça Barış Antlaşmasının en önemli özelliğidir.
Karlofça Barış Antlaşmasıyla birlikte Osmanlı devleti, Avrupa’da savunma politikasına geçiş yapmış ve bu politikayı yıkılışına kadar sürdürmüştür.
Bu bağlamda Karlofça Barış Antlaşması, Osmanlı kuvvetlerinin Balkanlardan ve Doğu Avrupa’dan yavaş yavaş çekilmeye başladıklarının da bir göstergesidir.
Bu antlaşma ile Osmanlı devleti, tarihte ilk defa, Avrupalı devletlerin aracılığını kabul etmiş ve bu bağlamda, İngiltere ve Hollanda Karlofça barışının imzalanmasına “aracılık” etmişlerdir.
Antlaşmanın bir diğer önemi ise, Osmanlı protokolünde daha önce “Moskov Prensi” olarak tabir edilen Rus Çarının “imparatorluk” ünvanının Osmanlı tarafından kabul edilmesi olmuştur.
Karlofça Barış Antlaşması, yaklaşık 120 günü bulan barış görüşmeleri neticesinde 26 Ocak 1966’da imzalandı.
Antlaşmanın maddeleri genel hatlarıyla özetlenecek olursa;
- Macaristan’ın neredeyse tamamı Avusturya’ya bırakıldı,
- 1606’da Zitvatorok Antlaşmasıyla kabul edilen, “Avusturya’nın Osmanlı Devletiyle eşit devlet olduğu” prensibi bir kez daha vurgulandı,
- Avusturya, Osmanlı reayası olan Katoliklerin hamiliğini üstlendi. Bu durum Avusturya’ya Osmanlı’nın iç işlerine karışabilme olanağı verdi.
- Mora ve Dalmaçya kıyıları Vedenik’e; Podolya ve Ukrayna ise Lehistan’a bırakıldı,
Karlofça Barış Antlaşmasının bazı uzun dönemli sonuçları da olmuştur.
Bu anlaşmayla Osmanlı Devleti,
- Avrupa için büyük bir tehdit olma özelliğini kaybetti,
- Müslümanların “hakim ve güçlü millet” olduğu olgusu gitgide zedelenmeye başladı,
- Savaş meydanlarında kaybetmeye başlayan Osmanlı Devleti için diplomasi önem kazanmaya başladı,
- Osmanlı devleti “konjonktürel ittifaklar” kurmak suretiyle Avrupa güç dengesinde yer almaya çalıştı,
- Osmanlı Devleti, bu antlaşmayla birlikte, saldırı durumundan savunma durumuna geçti. Bu durum yıkılışa kadar sürecek, Türk gerileyişi 1921 yılındaki Sakarya Savaşına kadar devam edecekti.