Deniz Gezmiş, 1965’ten sonra gelişen gençlik hareketinin liderlerinden ve Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu (THKO) adlı örgütün kurucu ve yöneticilerindendir. 6 Mayıs 1972’de Yusuf Arslan ve Hüseyin İnan‘la birlikte idam edilmiştir.
1947 de Ankara’nın Ayaş ilçesinde doğan Deniz Gezmiş, lise eğitimini İstanbul’da bitirmesinin ardından İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi‘ne girdi.
Henüz lise yıllarındayken sol görüşlerle tanıştı. 1965 yılında Türkiye İşçi Partisi’ne (TİP) üye oldu. Öğrenci hareketleri içinde giderek sivrildi ve bu arada birkaç kez tutuklandı. Milli Demokratik Devrim stratejisini benimseyen Deniz Gezmiş, bu görüşün devrimci öğrenciler arasında yayılmasını sağladı.
12 Haziran 1968’de İstanbul Üniversitesi’nin işgal edilmesi eylemine önderlik etti. Aynı yılın Ekim ayında Devrimci Öğrenci Birliği‘ni kurdu.
1969′ da Filistin‘e giderek bir süre gerilla kamplarında kaldı. 11 Eylül 1969’da üniversite işgaline liderlik ettiği gerekçesiyle hukuk fakültesine atıldı. Bir aramada ele geçen dürbünlü tüfeğin kendisine ait olduğu iddiasıyla, 20 Aralık 1969’dan 18 Eylül 1970’e kadar tutuklu kaldı.
Hapisten çıkmasının ardından öğrenci hareketlerinden uzaklaşan Deniz Gezmiş, Sinan Cemgil ve Hüseyin İnan’la birlikte silahlı mücadeleyi savunan THKO adlı örgütü kurdu ve bu örgütü yönetti.
11 Ocak 1971 de bu örgüt adına Ankara’da bir banka soygununu gerçekleştirenler arasında yer aldı. Ardından 4 Mart 1971’de Ankara’ da 4 ABD’li askerin kaçırılması eylemini gerçekleştirdi.
Bu eylemleri nedeniyle “vur emri” ile aranmaya başlayan Deniz Gezmiş, Sivas’ın Gemerek ilçesinde Yusuf Arslan‘la birlikte yakalandı. Gezmiş’in arkadaşlarıyla birlikte yargılandığı THKO-1 Davası, 16 Temmuz 1971‘de başladı.
Bu dava neticesinde Deniz Gezmiş, arkadaşları Yusuf Arslan ve Hüseyin İnan‘la birlikte TCK’nin 146. maddesini ihlal ettiği gerekçesiyle 9 Ekim 1971‘de ölüm cezasına çarptırıldı. Dönemin TCK 146. Maddesi şu hükmü içermekteydi:
Türkiye Cumhuriyeti Teşkilât-i Esasiye Kanununun tamamını veya bir kısmını tağyir ve tebdil veya ilga ya ve bu kanun ile teşekkül etmiş olan Büyük Millet Meclisi’ni iskata veya vazifesini yapmaktan men’e cebren teşebbüs edenler, idam cezasına mahkûm olur.
Nihayetinde Deniz Gezmiş ve arkadaşları 6 Mayıs 1972‘de sabaha karşı asılarak idam edildi.