İÇİNDEKİLER
1973 Genel Seçim Sonuçları
Milli Selamet Partisi ve Cumhuriyet Halk Partisi koalisyonu, 1973 seçimlerinin bir sonucu olarak kuruldu.
1973 seçimleri sonucunda CHP yüzde 33.3, Adalet Partisi yüzde 29.8, AP’den ayrılanların kurduğu Demokratik Parti 11.9, Erbakan’ın kapatılan MNP’nin yerine 1972’de kurduğu Milli Selamet Partisi (MSP) yüzde 11.8, CGP yüzde 5.3, MHP ise yüzde 3.4 oy aldı.
Hiçbir parti çoğunluğu sağlayamayınca bir koalisyon hükümeti kurulması zorunluluğu ortaya çıktı. Ancak yedi partinin temsil edildiği Millet Meclisi’nde çoğunluğun desteğini alabilecek bir koalisyon hükümeti kurabilmek oldukça güçtü.
Seçimden birinci parti olarak çıkan CHP’nin hükümeti kurabilmek için sağ partilerden biriyle ittifak yapması gerekiyordu.
Sağ partilerin ise kendi aralarında bir koalisyon kurmaları pek mümkün görünmüyordu.
Adalet Partisi’nden ayrılan Demirel muhaliflerinin kurduğu Saadettin Bilgiç liderliğindeki Demokratik Parti, Süleyman Demirel’in başbakanlığında kurulacak bir koalisyon hükümetine hiç sıcak bakmıyordu.
CHP veya AP ile koalisyona girip girmeme konusunda açık bir tavır sergilemeyen MSP, bu tabloda tam bir anahtar parti konumundaydı.
Öteki küçük partilerin ise koalisyonun oluşumunu etkileyecek sayıda milletvekilleri yoktu.
CHP – MSP Koalisyon Hükümetinin Kurulması
Bu durum karşısında CHP çevrelerinde MSP ile bir koalisyona girilmesi fikri ağırlık kazanmaya başladı.
Seçimden birinci parti olarak çıkan partilerini, her ne olursa olsun, hükümette görmek isteyen birçok CHP’li, “İslami motiflere sahip olsa da özellikle ekonomik alanda CHP ile birçok konuda benzer görüşlere sahip olan” MSP ile bir koalisyon yapılabileceğini düşünmekteydi.
Zaten başka bir seçenekte kalmamıştı.
Nihayet, CHP-MSP koalisyon hükümeti 25 Ocak‘ta açıklandı.
Kabinede CHP başbakan dâhil 18; MSP ise 7 üyeyle temsil edilmekteydi. MSP Genel Başkanı Prof. Dr. Necmettin Erbakan devlet bakanlığı ve başbakan yardımcılığı görevine getirilmişti.
Hükümet, 7 Şubat 1974’te güvenoyu alarak, göreve başladı.
CHP-MSP Koalisyonu Döneminde Yaşanan Gelişmeler
CHP – MSP koalisyonu birçokları için şaşırtıcıydı.
Keza biri laik, diğeri İslamcı iki partinin bir koalisyon hükümetinde ortaklık kurması pek beklenen bir durum değildi.
İki parti ekonomik alanda birbirine benzer politikalar benimsemiş olsa da, toplumsal konularda farklı değerleri savunmaları nedeniyle, uzlaşmaları zor görünüyordu.
CHP-MSP hükümetinin ilk icraatlarından biri, 20 Mart’ta haşhaş ekim yasağını kaldırmak oldu. 12 Mart döneminde alınan bu yasak kararını kaldırmak, ABD’ye karşı bir hamleydi. Nitekim ABD bu karar üzerine çeşitli konularda Türkiye’ye ambargo uygulamaya başladı.
Hükümetin bundan sonraki önemli adımı, 14 Mayıs’ta genel af çıkartmak oldu.
Bu yasa, CHP ve AP arasındaki ilk gerginliğin de ortaya çıkmasına neden oldu.
Çünkü MSP, CHP’ye verdiği sözden dönerek, Af Yasası’nın Meclis’te görüşülmesi sırasında son anda tavır değiştirdi ve siyasi suçluları af kapsamı dışına çıkarttı.
Ancak Anayasa Mahkemesi, bunu eşitlik ilkesine aykırı bularak, şiddet olaylarına karışmamış siyasi suçluları da af kapsamına dâhil etti ve affın kapsamını genişletti.
CHP-MSP Koalisyon Hükümeti döneminin en önemli gelişmesi ise, Kıbrıs’ta Enosisçi Rum subayların 15 Temmuz 1974’te darbe yaparak adayı Yunanistan’a bağlamaya çalışmaları oldu.
Türkiye bu duruma, 20 Temmuz’da adaya askeri çıkarama yapmak suretiyle cevap verdi.
Kıbrıs Barış Harekâtı denilen bu müdahale ile Enonsisçilerin Kıbrıs’ı Yunanistan’a bağlama girişimi engellendi.
Müdahalenin ikinci kısmı, 14 Ağustos’ta gerçekleştirildi. Türkiye bu müdahaleyle, “taksim planı’nı uygulamaya koydu. Adanın kuzeyi, Türkiye’nin kontrolü altına alınırken; güneyi Rumlara bırakıldı.
Kıbrıs Harekâtı, dış politikanın yanı sıra iç politikada da oldukça önemli etkiler yarattı.
Milliyetçi rüzgârların estiği Türkiye’de Ecevit’in imajı güçlendi ve popülaritesi iyice arttı. Ecevit bu durumu, MSP’den kurtulmak için bir fırsat olarak gördü.
Zaten iki parti arasında bir süredir önemli görüş ayrılıkları yaşanıyor, ancak Kıbrıs Meselesi nedeniyle bunlar öteleniyordu.
Sonuçta Ecevit, 18 Eylül 1974’te Başbakanlıktan istifa ederek erken seçim istedi.
Ancak, Ecevit’in popülaritesinin arttığını gören AP ve diğer partiler erken seçim yapılmasını engellediler.
Ecevit’in istifasının ardından yeni bir koalisyon da kurulamayınca Sadi Irmak başbakanlığında geçici bir hükümet yaklaşık 6 ay görev yaptı.
Sonunda, AP, MSP, MHP, CGP ve Bağımsızlar 19 Mart 1975’te bir koalisyon hükümeti kurmak konusunda anlaştılar.
12 Nisan’da güvenoyu alan bu hükümet, Birinci Milliyetçi Cephe (I. MC) hükümeti olarak adlandırıldı.