Francis Fukuyama adlı ABD’li siyaset bilimci 1989’da büyük ilgi toplayan bir makale yayınladı.
Makalesine “Dünya tarihinde çok temel bir şey oldu” diye başlayan Fukuyama’ya göre, SSCB ve Doğu Avrupa’da görülen reform hareketleri ve tüketim kültürünün tüm dünyaya yayılıyor olması, Batı’nın zaferini ilan etmekteydi.
Biten yalnızca Soğuk Savaş değildi; bizzat tarihin kendisi de sona ermişti. Alman filozofu Hegel, tarihin, ideolojik tezlerin çatışmasıyla oluştuğunu ve bunun da maddi dünyaya tarihsel olaylar biçiminde yansıdığını söylüyordu.
Ancak Fukuyama Soğuk Savaş’ın sonunda, insanlığın ideolojik evriminin mükemmele ulaşmış noktası olan Batı’nın ekonomik ve siyasal düzeninin yani kapitalizm ve demokrasinin kesin olarak galip geldiğini ve Hegelci anlamda tarihin sona erdiğini iddia etti. Tarihsel olaylar elbette devam edecekti ancak temel çatışma bitmişti ve dünyayı Batı liberalizmi yönetecekti.
Yani Fukuyama’ya göre bundan sonra artık ancak Batı ekonomik ve liberal sisteminin içinden alternatif ekonomik ve siyasal sistemler çıkacaktı, ama dışından çıkıp da Batı sistemine alternatif oluşturamayacaktı.
“Tarih’in Sonu” fikri, Batı sisteminin karşısına başka hiçbir rakip sistemin alternatif olarak çıkmamasını hedeflemiş ve bizzat tarihsel sürece karşı çıkan bir iddia olmuştur. Ancak Soğuk Savaş’tan sonra çatışmaların hızlanarak devam etmesi böyle bir iddianın bir “temenni” olmaktan öteye gidemediğini bizlere göstermiştir.